SNV36313

ięknu i miłości poeta ożywił się i odmłodził. Z postacią Jezierskiej związany ^PeSt t_akże wiersz Do Astronoma.

Zajmując się historią Naruszewicz sporadycznie pisywał wiersze. W tym zasie powstał między innymi żartobliwy utwór Do bizuna (b.m. 1779), a także wiersz z okazji śmierci przyjaciela, Jacka Ogrodzkiego (zm. 15 V 1780). świadectwem żartobliwej polemiki między Ignacym Krasickim a Naruszewiczem był wiersz pt. Luciński podczaszy JKM do autora „Podstolego” wydany | zbiorku Spór rymotwórski między chwalcami miodu i wina koncyliacją pośrzedniczą zagodzony (1780). Inspiracji — jak poprzednio — dostarczały okoliczności o charakterze dworskim i politycznym, m.in. uroczystość z dnia 25 listopada 1786 r., gdy święcono anniwersarz koronacji Stanisława Augusta i otwarto komnatę zwaną Salą Narodową albo Rycerską ozdobioną portretami i popiersiami „Polaków z cnoty, rady, męstwa, nauki i zasług w ojczyźnie szczególnie dystyngwowanych”. Poeta ogłosił wtedy w druku ulotnym wiersz pt. Przy otwarciu Sali Narodowej w Zamku Jego Królewskiej Mości, 1786. Zabrzmiały w nim echa sporów toczonych na Sejmie 1786 r., gdy magnacka opozycja wystąpiła przeciw Stanisławowi Augustowi. Wiersz podejmował motyw kontrastu między wspaniałą przeszłością i złą teraźniejszością. Jak w Glosie umarłych w ustach postaci ukazanych w Sali Narodowej pojawił się zarzut wobec współczesnych:

W wiecznych rozterkach i domowym swarze Na siebie możni, od obcych wzgardzeni,

Niście żołnierze, ani gospodarze.

Próżno się naród ten narodem mieni,

Bez celu, mocy i jedności ducha,

Gdzie wszyscy rządzą, a żaden nie słucha.

Poeta ukazywał tragizm sytuacji kraju i niebezpieczeństwo, któremu należało jak najprędzej zaradzić:

Graliście smutną scenę na teatrze:

Akt już ostatni, nie masz się czym bawić.

Zginąć nam trzeba albo się poprawić.

Pomijając diariusze podróży Jego Królewskiej Mości z roku 1784 i 1787, w których Naruszewicz brał udział, wypada wymienić utwór okazjonalny odgrywający poważniejszą rolę w spuściźnie poety-historyka: Kantatę w dzień inauguracji statui Jana III w dniu 14 IX1788 dwukrotnie w tym roku wydaną. Uroczystość odsłonięcia pomnika Sobieskiego w Parku Łazienkowskim miała związek z planem wzmocnienia władzy królewskiej i stanowiła epilog kilkuletnich usiłowań Stanisława Augusta wciągnięcia Polski do sojuszu z Rosją w wojnie przeciw Turcji. W atmosferze zbierającego się wkrótce Sejmu feta w Łazienkach miała przypomnieć czyny wielkich przodków, zachęcić do zgody narodowej i podkreślić zasługi Poniatowskiego w wydźwiganiu kraju z marazmu politycznego. Pieczę nad przygotowaniami do uroczystości sprawowali król i Naruszewicz. Jedną z atrakcji festynu miała być kantata, do której libretto napisał poeta-historyk, zaś partyturę nadworny muzyk, M. Kamieński.

323