image163 (7)

B. Nirmsftko. Katalceiw jgfofor. Watsrawi 2007. ISHM 9>&-&i CGS£f!-1I-8,< ty, WAIP200?

Podsumowań* 325

6.    „Jak mam traktować dziecko, które po powrocie do domu powtórzyło rodzicom, co - jego zdaniem - powiedziałam, i rodzice przychodzą do mnie wściekli?"

7.    „Muszę skierować ucznia na badania psychologiczne, ale rodzice nie chcą się na to zgodzić. Co mam zrobić?”

Podobne trudności napotykają znani nam nauczyciele. Jak sobie z nimi radzą?

Edmund Technologowicz: Męczą mnie spotkania z rodzicami, a ty wychodzisz z nich uśmiechnięta. Jak ty to robisz?

Felicja Humańska: To nawyk. Bywają trudni uczniowie i trudni rodzice. Ale ja lubię te spotkania, bo poznaję nowych ludzi i w dodatku pierwowzory moich uczniów.

Na przykład ojciec Andrzeja to źródło jego sił i słabości. Ale rodzice Celiny...

ET: Rodzice nie rozumieją, czym jest ocenianie. .Co musi jeszcze umieć, by mieć czwórkę z matematyki? Dlaczego nie ma kłopotów z innymi przedmiotami? Czy dwie trójki i czwórka to nie jest «trzy plus»?" Zadręczają mnie takimi pytaniami.

FH: Mozę powinieneś im przedstawić swój system oceniania? Najważniejsza jest chyba jednak atmosfera. Gdy się uśmiechasz, to widać, ze lubisz ich dziecko, a na tym im zawsze ogromnie zależy.

ET: Więc mam chwalić każdego ucznia?

FH: Wystarczy, gdy zyskają pewność, że znasz go dobrze. Jego mocne i słabsze strony. Oni także, w głębi ducha, są krytyczni. Stworzycie front porozumienia...

ET: Taki front mam tylko z rodzicami Dariusza. Mimo że są historykami...

FH: Pewnie właśnie dlatego, że są nimi. Rozumieją wszelki postęp i jego konteksty. Ale inni też mogą myśleć pedagogicznie przy niewielkiej twojej pomocy.

ET: I znów muszę pomagać! Zacznę więc od pomocy samemu sobie, a zaraz potem rozszerzę krąg światłych pedagogów na wszystkich rodziców moich uczniów!

Podsumowanie

Typologię oceniania szkolnego tworzą dwie trójki powiązanych pojęć:

1.    Ocenianie sumujące, które wartościuje wyniki etapu kształcenia, jest zwykle wąskodydaktyczne, ograniczone do osiągnięć poznawczych. Występuje najczęściej w egzaminach doniosłych, których wynik ma dla ucznia znaczenie przewyższające znacznie komentarza dydaktycznego.

2.    Ocenianie kształtujące, które dostarcza danych do indywidualizacji uczenia się i kształcenia, jest zwykle społeczno-wychowawcze, dokonywane według wielu kryteriów, włącznie z osiągnięciami emocjonalnymi i zmiennymi kontekstowymi. Występuje najczęściej w egzaminach powszednich, w których komentarz dydaktyczny do wyniku uczenia się ma większe znaczenie niż sam wynik.

wv/w.waip.com.pł

B, Nirnuttko, Ksztataente fztoine, Warszawa 2007. isasj 878-83-60807-11 •«. t ly, WASP 2007

326 Rozdział 10. Nauczyciel ocenn osiągnięcia uczniów

Najważniejsze prawidłowości oceniania społeczno-wychowawczego są następujące:

1.    Kryterium wymagań programowych przeważa w nim nad innymi kryteriami.

2.    Takie ocenianie przynosi wyższe wyniki niż ocenianie wąskodydaktyczne.

3.    Dodatkowe kryteria wspomagają głównie słabszych uczniów.

4.    Rozkłady stopni stosunkowo mało różnią się między oddziałami szkolnymi.

5.    Większość uczniów nie aprobuje oceniania społeczno-wychowawczego.

6.    Rozwala ono na stosunkowo trafne przewidywanie przyszłych osiągnięć w uczeniu się.

Skale pomiarowe stosowane w ocenianiu szkolnym tworzą taksonomię (tab. 49). Tabela '19 Skale pomiarowe w uklaczie hierarchicznym (według S.S. Stevensa)

SKALA	KONSTRUKCJA	ZASTOSOWANIE W OCENIANIU	OGRANICZENIA
Nmmalno	równorzędne klasy jakościowe	ocena opisowa	wieloznaczność opisu
Pmqdkowa	hierarchia klas jakościowych	skala stopni szkolnych	niepełne znaczenie treściowe
Pr/edmfowo	zdefiniowana jednostka pomiaru	skale standardowe	ocena tylko pozycyjna
Stosunkowa	naturalne zero i jednostka pomiaru	pomiar szybkości	marginesowa rola w edukacji

Ocenianie opisowe jest rozbudowanym komentarzem do wyniku uczenia się, stosowanym najczęściej w edukacji wczesnoszkolnej.

Skala stopni szkolnych jest skalą wyników sprawdzania obowiązującą w danym systemie edukacyjnym. Stopnie szkolne są definiowane, nie zawsze zadowalająco dokładnie w programach kształcenia i planach dydaktycznych, a ich znaczenie treściowe ograniczają intuicyjnie stosowane kryteria społeczno-wychowawcze.

Normy jakościowe egzaminu określają, co trzeba umieć na dany stopień, a normy ilościowe - jaki procent punktów należy uzyskać z tego zakresu. Ustalanie norm ilościowych jest złożoną procedurą, opartą na analizie zadań, osiągnięć uczniów i konsekwencji podejmowanych decyzji. Niskie normy ilościowe powodują, że trafność wewnętrzna egzaminu staje się tylko fasadowa, pozorna.

Skale standardowe, oparte na odmierzaniu odchylenia standardowego rozkładu wyników egzaminu, są zwykle znormalizowane, czyli zakładają statystyczny rozkład dzwonowy. Najczęściej stosowane w edukacji skale to: pięciopunktowa skala standardowej piątki, dziewięciopunktowa skala staninowa