img001

- zjawisku ADHD oraz trudnościom w uczeniu się matematyki. Rozdział Anety Borkowskiej pod tytułem ADHD a dysleksja rozwojowa pozwala czytelnikowi zrozumieć różnice oraz elementy wspólne obu typów zaburzeń rozwojowych. Natomiast artykuł Urszuli Oszwy Przetwarzanie fonologiczne a rozumowanie matematyczne u dzieci, poświęcony dyskalkulii, wiąże ten rodzaj trudności w uczeniu się z deficytem fonologicznym uznawanym za główną przyczynę bezpośrednią dysleksji.

Książkę zamyka rozdział Marty Bogdanowicz Specyficzne trudności w czytaniu i pisaniu - pomoc psychologiczna i pedagogiczna, w którym znajdziemy opisane formy pomocy terapeutycznej, w tym regulacje prawne dotyczące uczniów z dysleksją.

Niniejsza publikacja jest zatem próbą podsumowania dotychczasowych osiągnięć nauki w rozpoznaniu zjawiska dysleksji rozwojowej jako jednej z form trudności w uczeniu się. Może ona stanowić rodzaj podręcznika dla studentów wszelkich kierunków związanycli z diagnozą i terapią dysleksji, terapią pedagogiczną, poradnictwem psychopedagogicznym, a także logopedią. Zachęcamy również, aby korzystały z naszego vademecum osoby, które z racji profesji mają do czynienia z dziećmi i młodzieżą z trudnościami w uczeniu się - zajmujące się ich diagnozą, terapią oraz nauczaniem - aby mogły z nieco szerszej perspektywy spojrzeć na swoją pracę.

Grażyna Krasowicz - Kupis

SPECYFICZNE TRUDNOŚCI W CZYTANIU I PISANIU

Wprowadzenie - niespecyficzne i specyficzne trudności w uczeniu się

Język polski zaliczany jest do grupy języków tak zwanych transparentnych, czyli fonetycznych, w których istnieje duża zbieżność pomiędzy ustną i pisemną formą języka, a więc pomiędzy grafemem (literą) i fonemem (głoską). Pisownia większości wyrazów polskich opiera się zatem na wymowie. Drugą co do wielkości grupę stanowią wyrazy o pisowni uzasadnionej morfologią. Istnieje również wiele słów, któiych pisownia wywodzi się z tradycji bądź konwencji przyjętej przez językoznawców (Polański 2000). W tych wypadkach czytanie nie jest już tak łatwe, a prawidłowe zapisywanie mowy - znacznie trudniejsze. Pisownia niektórych wyrazów z tej grupy może być objaśniona za pomocą określonych zasad pisowni ortograficznej. Jednakże istnieją poza tym wyjątki, których zostaje się nauczyć wyłącznie na pamięć, ponieważ ich pisowni nie wyjaśniają żadne reguły. Widoczne jest powolne przeobrażanie się fonetycznego języka polskiego pisanego w język o charakterze ideograficznym, co powoduje, że posiadamy spoiy zasób wyrazów stwarzających problemy z ich poprawnym zapisaniem. Z tego powodu w języku polskim nauczenie się poprawnej pisowni sprawia znacznie więcej trudności niż nauka czytania.

Trudności w opanowaniu poprawnej pisowni i umiejętności czytania doświadczają wszyscy uczniowie. Jednak szczególnie narażeni są ci, którzy mają nasilone trudności procesu uczenia się. Mogą być one uwarunkowane różnorodnymi przyczynami, na przykład nieprawidłowym funkcjonowaniem narządów zmysłu (wady wzroku i słuchu takie jak niedowidzenie czy niedosłuch). Często związane są z zaniedbaniem środowiskowym (słabo stymulowano rozwój dziecka - szczególnie rozwój językowy, nie rozbudzono ciekawości poznawczej, nie nauczono dziecka czerpać przyjemności z czytania) oraz zaniedbaniem dydaktycznym szkoły (proces nauczania przebiegał niesystematycznie ze względu na częste zmiany osoby nauczyciela, stosowano niewłaściwe metody nauczania, popełniano błędy metodyczne, nie indywidualizowano metod nauczania, nie dostosowywano wymagań do możliwości ucznia). Przyczyny te osłabiają motywację ucznia do czytania. Traci on wówczas zainteresowanie książką, brakuje mu wytrwałości koniecznej do przezwyciężenia początkowych trudności, jakie należy pokonać, aby rozwijać tę umiejętność. Inną przyczyną trudności w opanowaniu umiejętności czytania i pisania jest nieprawidłowy rozwój psychoruchowy: jego globalne i parcjalne zaburzenia.

7