img027 (32)

r

i

;3

■

!

i

■

l !

!

¹ i

j

i

i

fi

h

!:

I

Konsekwencją pierwszej różnicy jest kreowanie natury w warunkach ograniczonych zasobów, zwłaszcza ograniczonego dostępu do atrakcyjnych gruntów. Jak piszą dziennikarze, powszechną praktyką stosowaną przez deweloperów jest ukrywanie planów zagospodarowania i informacji o przebiegu planowanych tras komunikacyjnych:

Najbardziej drastyczny przypadek to ogromne osiedle apartamentowców przy ul. Włodarzewskiej na Ochocie. Okna wielu mieszkań (w cenie co najmniej tysiąca dolarów za metr kw.) będą oddalone zaledwie około kilkunastu metrów od planowanej trasy N-S (nr 67).

* * ♦

Catalina podkreśla atuty osiedla, jakim są sąsiedztwo zieleni i stosunkowo dobry dojazd. Jednak zainteresowani tu inwestycją muszą wziąć pod uwagę, że tuż za południową granicą osiedla (w górnej części rysunku ogólnego osiedla; architekci narysowali w tym miejscu zieleń) ma przebiegać tzw. trasa SS - ruchliwa arteria łącząca autostradę z Trasą AK (nr 162).

Tylko niewiele inwestycji lokowanych w centrach, tych o naprawdę dużej skali urbanistycznej (Marina Mokotów, Miasteczko Wilanów czy Eko-Park), można traktować jako inwestycje kompleksowo aranżujące krajobraz. Natura w osiedlach strzeżonych jest najczęściej sztuczn i e skonstruo wan a:

W najnowszym, luksusowym i kontrowersyjnym osiedlu Marina Mokotów ludziom do szczęścia brakowało tylko namiastki morza. I oto woda już płynie do zbiorników i marszczy się na wietrze [...]. To miała być jedna z największych atrakcji mieszkania właśnie tutaj. Grodzone i strzeżone osiedle z wody czerpie swą nazwę.

(...) Już leją. Jest super. Dopiero teraz te wszystkie kładki i mosteczki wyglądają, jak należy. 1 piękne brzegi obramowane kamieniami -polskim granitem w metalowej siatce - nie kryje radości architekt Stefan Kurylewicz, generalny projektant Mariny Mokotów.

- To próbne lanie i napełnianie zbiorników. Trzeba spłukać pyl i ścinki z wełny mineralnej - mówi pani z punktu sprzedaży. Woda, którą zaczęto nalewać kilka dni temu (dopiero teraz napełniły się wszystkie cztery' części akwenu), zmieni widoki w okolicy nie do poznania.

(...) Woda stanowi główną oś całego założenia Mariny Mokotów z pasem zieleni o powierzchni 2,8 ha. Ona została wymyślona nie tylko dla ozdoby, ale głównie

więc musieli zimą demontować te ogrodzenia. W to miejsce posadzili sobie roślinki, co od razu lepiej wygląda" (Respondentka S).

ze względów praktycznych. Jesi to zbiornik retencyjny ze szczelnym dnem. Spływa do niego deszczówka. System pomp i filtrów czyści i wymusza ruch wody, by nie zarosła i nie zaczęła śmierdzieć (nr 126).

Analizując ogłoszenia prasowe, można jednak stwierdzić, że krajobraz większości polskich osiedli grodzonych ogranicza się do tzw. „wewnętrznych, zielonych dziedzińców" z trawnikami i placami zabaw, pod którymi lokowane są garaże lub parkingi. Te rozwiązania pozwalają zachować więcej zieleni i ograniczyć obecność dużej liczby aut na terenie osiedla.

O znaczeniu natury dla tożsamości osiedla grodzonego mogą świadczyć między innymi tytuły artykułów, zwłaszcza tych o charakterze informacyjnym. Na przykład w podtytule artykułu Pięknie, drogo i zielono autor dodaje: „Piękne mieszkanie i widoki zapewniają osiedlu komercyjny sukces”. Inne oferty rynku nieruchomości prezentują osiedla Wśród zieleni czy promują konkretne przedsięwzięcia deweloperów pod hasłem „nawiązania dialogu z otoczeniem” (nr 94).

Krajobraz i przyroda zostają więc przekształcone w zwyczajny produkt konsumenckiego wyboru, bo „do elementów współczesnego konsumeryzmu należy podwyższona świadomość miejsca i środowiska, dóbr i usług »konsumowanych« literalnie podczas spotkania społecznego [...]. Współczesne społeczeństwa zachodnie zaczęły przesuwać punkt ciężkości bycia obywatelem z praw obywatelskich na prawa konsumenta, wśród których z kolei coraz większej wagi nabierają prawa dotyczące środowiska, zwłaszcza związane z koncepcjami przyrody jako widowiska i rekreacji” (Macnaghten i Urry 2005: 40-41).

Typowym rozwiązaniem, często stosowanym w śródmiejskich osiedlach, jest kaskadowa forma zabudowy, która oprócz lepszego oświetlenia mieszkań pozwala także na zaprojektowanie dużych tarasów. O ile w przypadku podmiejskich osiedli miejscem kształtowania natury i kontaktu z nią staje się przydomowy ogródek, o tyle w centrum miast rolę tę pełni taras lub tarasy przynależne mieszkaniu. Taras, tak jak kiedyś balkon, staje się szczególnie pożądaną przestrzenią domu, która jest związana wprost z pielęgnowaniem zieleni i rekreacją, a nie na przykład z funkcjami magazynowymi. O roli tarasów we współczesnym mieszkaniu świadczy przede wszystkim