img040 (37)

130 Tadeusz Sokołowski

i obowiązki przewidziane w TWE - art. 17 ust. 2. W traktacie brak jest zapisów dotyczących obowiązków, natomiast wśród praw wymienia się następujące:

1)    Prawo swobodnego poruszania się i przebywania na obszarze państw członkowskich - art. 18 TWE. Prawo to obejmuje uprawnienie do wyjazdu z własnego państwa, wjazdu na terytorium wybranego państwa członkowskiego i przebywania w nim tymczasowo lub stale, a także do zmiany miejsca pobytu i zamieszkania w tym kraju; z tym prawem wiąże się zasada niedyskryminacji ze względu na przynależność narodową,

2)    Prawo wyborcze (bierne i czynne) w wyborach do Parlamentu Europejskiego i do organów lokalnych (samorządów) państw członkowskich - art. 19 TWE. Każdy obywatel Unii zamieszkały na terenie państwa członkowskiego, nawet jeśli nie jest obywatelem tego państwa, ma te same prawa wyborcze jak obywatele tego państwa, przy spełnieniu pewnych wymogów, np. minimalnego okresu zamieszkiwania w kraju, w którym chce skorzystać z prawa wyborczego. Szczegółowe regulacje związane w tym prawem są zawarte w dyrektywie nr 109 z 6 grudnia 1993 r., określającej warunki wykonywania czynnego i biernego prawa wyborczego przy wyborach do Parlamentu Europejskiego przez obywateli Unii mieszkających w Państwach Członkowskich, których nie są obywatelami oraz w dyrektywie nr 80 z 19 grudnia 1994 r. i nr 30 z 13 maja 1996 r., ustanawiającej szczegółowe warunki wykonywania prawa głosowania i kandydowania w wyborach lokalnych przez obywateli Unii, mających miejsce zamieszkania w Państwie Członkowskim, którego nie są obywatelami;

• 3) Prawo do ochrony przez władze dyplomatyczne lub konsularne innego państwa członkowskiego na obszarze kraju trzeciego, w którym obywatel przebywa, w przypadku, gdy nie ma przedstawicielstwa dyplomatycznego państwa, którego jest obywatelem - art. 20 TWE. Prawo to precyzuje decyzja Rady UE nr 533 z 19 grudnia 1995 r., która stwierdza, że może to być wyłącznie ochrona konsularna obejmująca pomoc w przypadku śmierci, wypadku lub choroby, pozbawienia wolności, ofiarom przestępstwa, pomoc w powrocie do kraju;

4) Prawo składania petycji do Parlamentu Europejskiego - art. 21 zdanie 1 TWE Prawo to zostało wprowadzone już w 1953 r. w regulaminie Zgromadzania Parlamentarnego Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali¹²⁹. Petycje rozpatruje Komisja do spraw Petycji Parlamentu Europejskiego. Regulacje dotyczące petycji są zawarte w art. 194 TWE i w art. 156-158 Regulaminu Parlamentu Europejskiego oraz art. 44 Karty Praw Podstawowych UE. Prawo to dotyczy nie tylko obywateli UE, ale również przysługuje każdej osobie fizycznej i prawne; zamieszkującej w państwie członkowskim UE lub mającej tam zarejestrowaną siedzibę. Mogą one być wnoszone indywidualnie lub grupowo. Przedmio: petycji winien dotyczyć podmiotu składającego petycję osobiście. Mogą one dotyczyć: (1) wniosku o podjęcie określonych nowych rozwiązań legislacyjnych

„Zeszyty Naukowe Podyplomowego Studium Prawa Europejskiego” 2002, nr 2, [w:] wpia.uw.edu.p. pspe/zeszyt-2-z 2002.doc

¹²⁹ A. Łazowski, Ochrona praw jednostek w prawie Wspólnot Europejskich. Pozasądowe mechanizmy ochrony prawe przed instytucjami i organami Wspólnot Europejskich, Kraków 2002, s. 96.