img051 (47)

wydostające się z kałem osoby zarażonej do środowiska zewnętrznego; zawierają one jednojądrowe, banano-kształtne sporozoity (1.2 x 5pm), zwykle 4 w jednej oocyście. Ponadto pierwotniak ten wytwarza cienkościenne oocysty, które pozostają wewnątrz jelita, gdzie inicjują zarażenie nowych enterocytów. Epidemiologia, rozwój i patogeneza. Ten monokseniczny, występujący w różnych rejonach świata, pasożyt jest wykrywany u wielu dzikich i domowych zwierząt, a także w komórkach jelita człowieka. W rozwoju C. panwm występuje rozmnażanie bezpłciowe - schizogonia oraz płciowe - sporogonia z gamogonią (oocysty, sporozoity). Żywność i woda, zanieczyszczone odchodami zarażonych żywicieli, stanowią główne źródła inwazji C. parvum, z którymi związana jest oralna droga zarażenia oocystami, zawierającymi sporozoity. Często występuje transmisja C. pannim od zwierzęcia do człowieka (zoonoza) oraz człowiek- człowiek. Kryptosporidioza zaliczana jest do inwazji wodnopochodnych; może ona przebiegać w postaci tzw. “biegunki podróżnych”. U osób immunokompetentnych, ze sprawnym układem immunologicznym, zarażenie sporozoitami C. parvum może powodować niezbyt groźną, często samoograniczającą się biegunkę. U osób z upośledzeniem funkcji układu immunologicznego o różnej etiologii oraz u małych dzieci pierwotniak ten może powodować bardzo ciężkie morfofizjołogiczne zaburzenia układu pokarmowego, a także oddechowego. Odwodnienie organizmu z utratą dużych ilości elektrolitów może prowadzić do wyniszczenia i śmierci.

Wykrywanie. Mikroskopowa identyfikacja bardzo małych oocyst C. parvum w barwionym rozmazie kału jest trudna. Polecane jest stosowanie testu ELISA w celu wykrycia koproantygenów C. parvum, szczególnie w chronicznej inwazji. Zapobieganie. Ochrona wody oraz żywności przed zanieczyszczeniem ludzkimi odchodami, wysoki poziom higieny osobistej i socjalnej może zmniejszyć ryzyko kryptosporidiozy. Prewencja jest szczególnie ważna u dzieci i innych osób z grup podwyższonego ryzyka, między innymi nosicieli HIV, osób z wrodzonym upośledzeniem odporności, a także personelu laboratoriów diagnostycznych.

Pneumocystis ajtinif 4

pneumocystozowe zapalenie płuc (pneumocystiosis)

W oparciu o najnowsze dane biochemiczne oraz wyniki badań z zastosowaniem technik biologii molekularnej mikroorganizm ten jest obecnie klasyfikowany jako grzybiczy gatunek oportunistyczny. Tworzy on fonny wegetatywne oraz cysty o średnicy 4-6pm. Jest to kosmopolityczny gatunek, lokalizujący się w przestrzeni wewnątrzpęcherzykowej płuc człowieka, gdzie jego namnażanie się prowadzi do zmniejszenia powierzchni oddechowej oraz infiltracji komórek, związanych z postępującym procesem zapalnym.

P. carinii może być transmitowane bezpośrednio od osoby zarażonej do zdrowej drogą wziewną; możliwe jest też zarażenie cystami przenoszonymi z kurzem oraz przez zwierzęta. Wiele inwazji ma charakter latentny. U niemowląt, małych (l/ii-i i iira/, osób z upośledzoną odpornością może rozwijać się pneumocystozowe zapalenie płuc o ciężkim przebiegu i niepewnym rokowaniu. Inwazja P.carinii jest najczęstsza przyczyną śmiertelnego zapalenia płuc u pacjentów z AIDS.

Cysty i wegetatywne formy P.carinii można wykryć mikroskopowo w rozmazach z popłuczyn bronchoalweolarnych (BAL).

Niezbędne jest leczenie chorych. Unikanie bezpośredniego kontaktu z osobą zarażoną jest szczególnie ważne dla osób z grup podwyższonego ryzyka, u których konieczna jest często terapia profilaktyczna.

Ameby wołnożyiace - fakultatywne pasożyty człowieka

AcdnthĘmoebą sp. ł

ziarniniakowe pełzakowe zapalenie mózgu (granulomatous amebie encephalitis - GAE),

Acanthamoeba keratitis (Akantamebowe zapalenie rogówki)

Morfologia. Spośród różnych gatunków najczęściej opisywana jest Acanthamoeba castellanii. Występuje ona w dwóch formach rozwojowych: jako amebowaty trofozoit o wymiarach 8-40pm z charakterystycznymi cienkimi nibynóżkami - akantopodiami oraz jako cysta z wielokątną otoczką, mierząca od 7 -30pm.

epidemiologia, rozwój i patogeneza. Te pierwotnie wolnożyjące, amfizoiczne ameby znajdywane są na wszystkich kontynentach, w wodzie wodociągowej, morskiej, piaskach pustyni, glebie i powietrzu; izolowano je z wentylacyjnych urządzeń, a również z wody mineralnej, grzybów i jarzyn.

Główne drogi inwazji u ludzi - przez układ oddechowy, skórę oraz rogówkę. Zarażenie oka może prowadzić do chronicznego akantamebowego zapalenia rogówki, w większości opisanych przypadków występującego u osób, używających szkieł kontaktowych.

W opisanych dotąd ponad 105 śmiertelnych przypadkach tzw. ziarniniakowe pełzakowe zapalenie mózgu (GAH) wystąpiło u osób przewlekle chorych, z upośledzeniem mechanizmów immunologicznych, przyjmujących leki immunosupresyjne w związku z transplantacją narządów, u chorych na AIDS. Uważa się to zarażenie za inwazję oportunistyczną.

Wykrywanie. Konieczna jest mikroskopowa identyfikacja trofozoitów i cyst Acanthamoeba w barwionym preparacie (Giemsa), wykonanym z materiału, pobranego z rogówki czy skóry. Polecana jest także hodowla in vitro np. na podłożu Neff a.

Zapobieganie. Profilaktyczne działania b. utrudnia powszechność występowania Acanthamoeba w środowisku człowieka.

23