img052 (9)

prącia lub łechtaczki. Pobudzenie narządów płciowych może następować również w mniej bezpośredni sposób: przez ich dotykanie, ocieranie się o inne osoby lub obiekty martwe albo rytmic/ne poruszanie udami. Jako struktury biologiczne te trzy odrębne strefy są do siebie podobne, ponieważ zarówno jama ustna, odbyt, jak i narząd) płciowe są wyścielone błoną śluzową, która jest bardzo bogato ukrwiona i unerwiona, w związku z tym pocieranie jej powoduje przekrwienie. Uczucie niezaspokojenia powoduje zwykle chęć dotykania lub stymulowania tych okolic, co z kolei powoduje ich przekrwienie.

Jeśli nie występują żadne zaburzenia, to po okresie oralnym i analnym następuje okres genitalny, który jest fazą zasadniczą, utrzymująca się jako dominująca przez cale życie. W stanach patologicznych może jednak nastąpić tak silny rozwój erotyzmu oralnego lub analnego, że może on stać się zasadniczą formą uzyskiwania zadowolenia płciowego.

Rozwój zainteresowań dziecka

Obiektem pierwszych zainteresowań seksualnych dziecka jest jego własne ciało i wyodrębnione przez Freuda trzy regiony. Jednak już w tym okresie, gdy zaczynają się pierwsze zainteresowania seksualne dziecka. a więc jeszcze w okresie oralnym, nie tylko własne ciało, ale też osoby z otoczenia dziecka zostają wciągnięte w jego życie erotyczne i stają się obiektem zain-tresowaó seksualnych. Dziecko przestaje więc być tylko jednostką biologiczną, zainteresowaną własnymi strefami erotogennymi. Jego doznania i przeżycia stają się coraz bogatsze w wyniku kontaktu z. obiektami świata zewnętrznego, kształtującymi jego psychikę i intelekt.

'pierwszym obiektem, którym interesuje się dziecko, jest jego własne ciało. Fe zainteresowania ilustruje

lilii    » f.CII\\sv 1    Oli, i» V_ u KIOIM a ■ l uuayKIII

w wodzie i patrząc w nie, zmarł. Miłość dziecka do siebie jest początkowo całkowita i bezkrytyczna. Rozciąga się ona też na rzeczy, które uważa za swoje - zabawki, ubrania, rodziców itp. Z biegiem lat dziecko wyzbywa się swojej postawy narcystycznej, uczy się patrzeć na siebie oczyma innych ludzi oraz interesuje się światem zewnętrznym.

Jednym z najważniejszych rezultatów poszukiwań obiektów miłości przez dziecko jest silna miłość do rodziców i rozwój kompleksu Kdypa. Obserwacja dzieci wykazała, że czują one szczególną miłość do rodzica płci odmiennej. Chłopiec odczuwa miłość do matki, jednocześnie może być zazdrosny o ojca i obawiając się go, może być nastawiony do niego wrogo. Podobnie dziewczynka czuje miłość cło ojca i może być wrogo nastawiona do matki.

Ciekawe badania na ten temat przeprowadził Sears. Obserwował on wraz z grupą kolegów, jak normalni chłopcy i dziewczęta w wieku lat trzech oraz pięciu snuli swoje agresywne fantazje dotyczące ich matek oraz ojców. Badano ponad 100 dzieci pochodzących z klas średnich i niższych. Dano im do zabawy model domku z pokojami oraz lalkami, przedstawiającymi ojca. matkę, chłopca, dziewczynkę i niemowlę. Obserwatorzy zapisywali wszystko, co dziecko robiło w czasie zabawy. Oceniano szczegółowo, czy zachowanie dziecka w stosunku do którejś z lalek było agresywne i jak często występowało. Notowano też. w stosunku do której lalki występowało ono najczęściej. Wyniki badań wykazały, że chłopcy wykazywali więcej agresywności niż dziewczęta. Okazało się. że agresywność chłopców była częściej skierowana przeciw ojcom niż przeciw matkom, natomiast u dziewcząt odwrotnie.

Nie w iadomo, czy kompleks Kdypa jest w rodzony, czy raczej jest wynikiem istniejących warunków spo-