Zajmę się teraz opisem procesu twórczego, jakim jest pjsanie. Występujące w nim zasadnicze fazy odpowiadają także innym przypadkom, w których spotykamy się z koniecznością rozwiązywania problemów mających związek z nauką.
my są różnej natury2.
Ważne wydaje się zrozumienie, iż proces pisania składa się z różnych etapów działalności twórczej, co wynika z tego, że rozwiązywane w jego trakcie proble-
Proces twórczy można przedstawić za pomocą modę- %
. Etap przygotowań
lu złożonego z pięciu poszczególnych etapów:
j. ódczas tego etapu dokonujemy analizy przedmiotu badania, zbieramy literaturę/artykuły, próbujemy wyodrębnić zagadnienia, znaleźć ewentualne prawidłowości, wypróbować własne pomysły itd.
2. Etap frustracji
Etap ten charakteryzuje się występowaniem blokady umysłu połączonej z frustracją spowodowaną poczuciem niemożności rozwiązania stojących przed nami problemów. Dominuje w nim znużenie, irytacja, niechęć, niewiara we własne siły. Niektórzy nie przekraczają tej fazy, dając ostatecznie za wygraną.
3. Etap dojrzewania
Dochodzi tutaj do tymczasowego przerwania pracy i pozwolenia podświadomości na zajęcie się problemem.
4. Etap zrozumienia
Pojawiają się chwile olśnienia. Doznajemy uczuć określanych „Aha! To tak?!", które uznaje się często za towarzyszące procesowi twórczemu.
5. Etap zastosowania
Próbujemy praktycznie zastosować zdobytą wiedzę.
Wyżej wymienione etapy są częściami pojmowanego całościowo procesu twórczego. Musimy zdać sobie sprawę, że każdy z nich stanowi istotną część pisania. Poznając charakterystykę poszczególnych faz, uczymy się rozumienia całego procesu twórczego.
Prace przygotowawcze są istotną częścią pisania. Podobno Edison powiedział kiedyś: „Genialność składa się z dwóch procent inspiracji i dziewięćdziesięciu ośmiu procent transpiracji (pocenia się)". Nim zabierzemy się do właściwej pracy, musimy zatem poczynić odpowiednie przygotowania. Etap ten składa się z różnych czynności: próbujemy ustalić zakres przedmiotu naszego zainteresowania oraz sformułować pytania, na które mamy udzielić odpowiedzi; gromadzimy związane z nim informacje, zapoznajemy się z odpowiednią literaturą, prowadzimy dyskusje na interesujący nas temat. Wraz z gromadzeniem materiału pogłębia się nasza wiedza o nim. Być może w trakcie pracy zaistnieje potrzeba przedefiniowania problemu czy dokładniejszego skonkretyzowania pytań.
Inne stadium etapu przygotowań zaczyna się, kiedy przymierzamy się do różnych sposobów rozwiązania problemu. Jak najlepiej do niego podejść, jaki sposób gromadzenia informacji będzie najlepszy, żeby zdobyć optymalne rozeznanie w sprawie, którą się zajmujemy?
145