130859229

J. Piaget (1969)²² określa rozwój jako proces konstruowania się struktur umysłowych dokonujący się w toku interakcji człowieka z otaczającym go światem. Interakcja ta polega na „wcielaniu elementów zewnętrznych we własną aktywność podmiotu”, tj. na włączaniu w własne struktury wewnętrzne. Proces ten, nazywany akomodacją, nie występuje bez procesu asymilacji, czyli własnej aktywności podmiotu.

Interakcja społeczna definiowana jest (T. M. Newcomb i in.)²³ jako równoczesna aktywność dwu lub więcej osób będących ze sobą w relacji wzajemnego uwarunkowania lub współzależności, które wzajemnie monitorują własne zachowania. Procesy interakcji obejmują wewnętrzne akty psychiczne oraz zewnętrznie obserwowalne zachowania. Interakcja może zachodzić pomiędzy:

-    jednostką a jednostką,

-    jednostką a grupą interakcyjną, grupą i grupą interakcyjną.

A. Brzezińska (2000)²⁴ podkreśla, że współczesne badania pozwalają na ujmowanie człowieka jako sprawcę zmian zachodzących w nim samym, jak i w jego otoczeniu, szczególnie w relacjach wiążących go z innymi ludźmi (w interakcjach społecznych).

Oznacza to, że człowiek jest aktywny od początku swojego życia, komunikując otoczeniu swoje potrzeby i domagając się zaspokojenia ich we właściwym czasie i w odpowiedni dla siebie sposób. Wchodzi zatem ze swoim otoczeniem w aktywne interakcje, ujawniając swój specyficzny, charakterystyczny dla siebie wzorzec funkcjonowania, „wymuszając” odpowiednie zachowanie na swoich opiekunach i „doprowadzając” do tego, iż od początku jego życia powstaje szczególna więź łącząca go ze światem. Stąd jako ważne zagadnienie w ocenie rozwoju człowieka uznaje konieczność dostrzegania znaczenia wczesnych i późniejszych interakcji społecznych danej jednostki.

Stąd w prowadzonych badaniach zwraca się obecnie uwagę na:

-    znaczenie procesu wczesnych interakcji danej jednostki, szczególnie w aspekcie wzajemnego przywiązania i jego późniejszych konsekwencji

rozwojowych,

-    ekspresyjne i komunikacyjne znaczenie interakcji generującej modyfikację zachowań obu jej partnerów,

-    zjawisko współzmienności zachowań obu jednostek w czasie trwania interakcji, oraz na

-    uwarunkowanie społecznych osiągnięć rozwojowych danej jednostki.

²² J. Piaget, (1969), Punkt widzenia Piageta, „Psychologia Wychowawcza” nr 5. ²³T.M. Newcomb, (1969), Psychologia społeczna, Warszawa, PWN.

²⁴ A. Brzezińska, (2000), Społeczna psychologia rozwoju. Warszawa, Scholar.

19