img173 (11)

124    2. PODSTAWY PS/C/I I NICTWA

2.3.4.2. Nogi

Nogi (pedes) połączone są z tułowiem za pomocą stawów, w miejscach zetknięcia się płytek brzusznych z bocznymi. Każda noga (Ryc.2.3.4.2.a. -patrz obok) składa się z pięciu części połączonych ze sobą ruchomo; są to: biodro (coxa), krętarz (trochanter), udo (femur), goleń (tibia) oraz pięcio-członowa stopa (tarsus).

Hiodro z tułowiem, a także wszystkie człony nogi są połączone ze sobą dwu-kłykciowymi stawami, dlatego mogą się poruszać tylko w jednej płaszczyźnie, zginając się podobnie jak palce ludzkiej ręki. Jedynie staw pomiędzy krętarzem a udem ma budowę umożliwiającą obracanie nogi w płaszczyźnie stawu. W biodrze, udzie i goleni znajduje się po parze mięśni (Ryc.2.3.4.2.b.) przyczepionych do ścianek członów. Odchodzące od nich ścięgna, przytwierdzone do następnego członu umożliwiają zginanie, lub wyprostowanie nogi w stawie. Dwa mięśnie obracające udo, znajdują się wewnątrz krętarza; przebiegają one skośnie.

3

Kyc.2.3.4.2.b. Umięśnienie tylnej nogi robotnicy (wg Zande-ra): 1 - mięśnie w krętarzu, obracające nogę w stawie; 2 - mięsień leżący w udzie; ścięgno idące od niego (7) sięga końca stopy umożliwiając jej podginanie; 3 - mięsień prostujący nogę w stawie goleniowym; 4 - mięsień zginający nogę; 5 - mięsień rozwierający szczypce pyłkowe; 6 - mięsień zaciskający szczypce pyłkowe

Ryc.2.3.4.2.c. Zakończenie nogi pszczoły: A - położenie pazurków i przy Igi przy chodzeniu po powierzchniach chropowatych; Ił - przy chodzeniu po powierzchniach gładkich; 1 - przylga; 2 - pazurki

A    B

Pierwszy człon stopy, czyli tak zwana pięta (metatarsus), jest znacznie większy od pozostałych i dość mocno spłaszczony. Człon końcowy {pra-etarsus) wyposażony jest w dwa pazurki (cunguiculi) oraz poduszecz-kowatą przylgę (arolium) widoczną na Ryc.2.3.4.2.c. W obrębie stopy nie ma żadnych mięśni, mimo to pszczoła może ją podginać dzięki skurczowi trzeciego mięśnia, znajdującego się wewnątrz uda. Od tego mięśnia odchodzi nitkowate ścięgno (tendo praetarsi),

Ryc. 2.3.4.2.a. Budowa nóg pszczoły (wg Snodgrassa): A - noga przednia; B - kolec-ostroga na goleniu nogi przedniej; C - narząd do czyszczenia czułków na przedniej nodze; I) - noga drugiej pary; E - tylna noga (trzeciej pary) matki widziana od strony zewnętrznej; I - tylna noga robotnicy widziana od strony zewnętrznej; G - pierwszy człon stopy robotnicy od strony wewnętrznej; H - tylna noga trutnia, od strony zewnętrznej; 1 - biodro; 2 -krętarz; 3 - udo; 4 - goleń; 5 - pięcioczłonowa stopa; 6 - przylga na ostatnim członie stopy; 7 - pazurki; 8 - pierwszy człon stopy (pięta); 9 - ostroga narządu do czyszczenia czułków; 10 - półksiężycowate wcięcie tegoż narządu; 11 - koszyczek; 12 - grzebień pyłkowy; 13 -uszko pięty