img243 (7)

243

sta o i llozbowej. 'Jlelkośc wywołanych skutków Jest zależno cd różnorodnych czy&nlktw, których wpływ nie zawsze Jest łatwy do ustalenie ♦ 7 ostatecznie sfemulowanych wnioskach uczestniczy stąd czynnie nie tylko goo-dcta, ale także geolog i górnik. W pinieJezyia ..urnie konieczne jgyfc ciętego pozuanio ogólnych zasad tych wpływów.

Bezpośrednia! przyczynami ujawniania się na powierzohni skutków podziemnej eksploatacji minerałów użytecznych jent naruszenie istniejącej równowagi w górotworze. Wskutek wybrania odpowiedniej powierzchni złoża następuje rozluźnienie warstw nadlogłych, wytwarzanie się w górotworze pustek poeksploatacyjnych, powodujących w konsekwencji - przy odpowiednio dużej powierzchni eksploatacji - przemlG3zczsnlo się warstw górotworu w postaci ioh uginania się pod wpływem ciężaru warstw nadległych, załamania lub zawalenia. Przedstawiony w znacznym uproszczeniu cr.echunlzm powstawania skutków eksploatacji ujawnia się na powierzchni w formie powstawania deformacji terenu powierzchni. Deformacje powierzohni i jej Obiektów przybierają różne nasilenie form, a ich charakter i przebieg jest bardzo złożony. Zależy bowiem od fizyczno-meohanicznych właściwości górotworu i rodzaju gruntu na powierzchni, od warunków hydrogeologicznych, grubofioi i jakości nadkładu oraz wybieranego złoża. WieLfcoóó deformacji terenu zależy też od czynników fcechniczno-górniczych, a więc od systemu eksploatacji, kolejności wybierania warstw czy pokładów, sposobu wypełniania pustek poeksploatacyjnych, czystości -wybierania złoża oraz głębokości eksploatacji. Są to bezpośrednie przyczyny, od których w głównej mierz© zależą deformacje terenu, chód nie trak również przyczyn o mniejszym znaczenia,

Bozwijające się teorie z zakresu 3zkód górniczych ujmują wpływ eksploatacji podziemnej w formę określonych modeli aa tema tycznych, których przyjęcie umożliwia prognozowanie i konfrontację tooretycznie otrzymanych wyników ze zmierzonymi wartościami w terenie.

Teoria zajmują się występowaniem zjawisk ciągłych (regularnych), gdyż deformacje nieciągłe w formie zapadlisk czy zawałó-w mają charakter łonowy i są bardzo trudne do ujęcia matema tycznego (np, tereny poeksploatacyjne siarki metodą podziemnego wytapiania).

W wyniku rozważań teoretycznych, potwierdzonych doświadczeniami oraz pomiarami geodezyjnymi, ustBlono, że na skutek podziemnej eksploataoji odpowiednio dużej powierzchni pokładu złoża powstaje ua powierzchni terenu obniżenia, zwano niecką obniżeniową. niecka taka obejmuje suya zasięgiem powierzchnię nie tylko nad wyeksploatowaną przestrzenią, lecz także obejmuje awym zasięgiem tereny łożące poza jej granicami. Ulec ki obniżę ni o\76 formują się już wewnątrz górotworu, a Ich kształt 1 rozmiary są odmienno od nleaki ukształtowanej ua powierzchni terenu, Graficzny