img975

ROZDZIAŁ V

Wewnętrzne zróżnicowanie odmian funkcjonalnych współczesnej polszczyzny

W poprzednim rozdziale wymieniłem główne odmiany polszczyzny, sygnalizując tylko sprawę ich wewnętrznych zróżnicowań. Należałoby uwzględnić, ujmując rzecz najogólniej, następujące czynniki różnicujące te odmiany: 1) geograficzne, 2) społeczne, 3) geo-apołeczne, 4).....bio

logiczne i psychosomatyczne, 5) genologiczne, 6) stylistyczne, 7) sytuacyjne. W zasadzie niemal wszystkie typologie poprzestawały na wyodrębnieniu odmian społecznych języka, tzw. gwar środowiskowych, odmian fachowych (zawodowych), jedynie T. Skubalanka posunęła się da-lej, wydzielając oprócz stylu socjalnego i stylu zawodowego styl rodzinny i styl biologiczny (zależny od wieku lub płci). Socjolingwistę interesują przede wszystkim odmiany społeczne języka oraz warianty związane z określoną sytuacją nadawczo-odbiorczą, typem aktu mowy, funkcjami pragmatycznymi języka. Nie wnikając w niniejszej pracy w złożone problemy pragmatyczno-lingwistyczne, a także genologiczno--stylistyczne, poprzestanę ha zagadnieniach wymienionych w punktach 1—4. Czyniąc głównym przedmiotem obserwacji język ogólny potoczny, proponuję przyjęcie schematu typologicznego przedstawionego na rys. 22.

/ e z u k

^J'S

odmiany regionalne

potoczny o g o t ny

l '

odmiany socjalne

f socjolekty )

► odmiany biologiczne (biolekły)

Odmiany zamodone (profesjotekly)

■ odmkany psychosomatyczne (psycho/ektyJ

Rys. 22. Schemat typologiczny języka potocznego ogólnego