IMGP0176

HMNOOtSNT HtMU    253

esy, a uwj kolory, żywe i laskiuwc. są zestawione ZKudittc ze wspomnianą wyżej reguła T\vlt kilka zasad kompozycji i stylu, zrodzonych w pierwszej połowie XII wieku na polu bitwy lub na placu turniejowym, bidzie obowiązywać w heraldyce do końca średniowiecza. Od połowy XIV wieku kompozycja komplikuje się i zagęszcza. Aby wyrazić związki pokrewieństwa istniejące w obrębie jednej rodziny oraz podział na różne jej gałęzie, do figury pierwotnej dorzuca się nowe figury lub dzieli się tarczę na większą liczbę pól, skupiając na jednej powierzchni rozmaite godła. W ten sposób herby wyrażają spójność rodziny, struktury pokrewieństwa, a ponadto zależność lenną, prawa i przywileje. U schyłku średniowiecza niektóre herby, wielokrotnie dzielone i szatkowane, stają się w końcu zupełnie nieczytelne. Tym hardziej ze z czasem herby, jako znaki potwierdzające własność i figurujące na wielu dokumentach, drogocennych przedmiotach i sprzętach codziennego użytku, znacznie się zmniejszają w porównaniu z rozmiarami, jakie miały na chorągwiach i tarczach dwunastowtccznych rycerzy.

Obok częstych podziałów i łączenia dwóch godeł w jedno, głównym problemem dotyczącym struktury herbu jest jej warstwowy charakter W obrębie tarczy nakłada się na siebie kilka planów, które zaw sze należy odczytywać od planu najbardziej oddalonego od oka patrzącej osoby. Tak zwykło się czytać obrazy w średniowieczu, zwłaszcza w okresie romańskim, kiedy rodziły się herby: zaczynając od planu najdalszego, przechodząc na plany coraz bliższe, a wreszcie na plan najbliższy oku widza, czyli zupełnie inaczej, niż to czynimy dzisiaj. Komponując herb, wybiera się najpierw pole, a następnie umieszcza się na nim figurę; w przypadku gdy się chce dodać jakieś inne elementy, trzeba je umieścić na tym samym planie co figurę lub też, co częste, dodać jeszcze jeden plan; cofać się nic wolno. Herb uzyskuje strukturę warstwową, przy czym plany położone najdalej od oka zawierają elementy najważniejsze; te znajdujące się bliżej i najbliżej oka widza zawierają późniejsze dodatki i pozwalają rozróżnić różne linie tego samego rodu lub dwie osoby należące do tej samej gałęzi.

Uszczerh lenia i godła mówiące

Począwszy od lat 1180-1200 w łonie jednej uniżmy tylko najstarsza przedstawiciel najstarszej gałęzi nosi herb rodowy „pc-