niał te, które matka i dzieci same zgromadzili, to rozwód |o«ti dla dzieci lepszym wyjściem niż tkwienie w tamtej sytuacji Samopoczucie dziecka zależy głównie od tego, czy ma dohrjj kontakt z obojgiem rodziców, czy rodzice zdołali dogadaj się w kwestiach wspólnego, idącego w podobnym kierunku wychowania, czy czuje, że po rozstaniu się troszczy się o nio zarówno jedno, jak i drugie. Na przykład w Szwecji silna opieka instytucji państwowych robi co może, by dzieci miały systematyczny kontakt z obojgiem rodziców. W efekcie dzieci rodziców po rozwodach czują się tam niewiele gorzej niż dzieci z rodzin bez rozwodów44.
Samopoczucie dziecka zależy też od tego, co inni mówią
0 rozwodzie ich rodziców i od ogólnej społecznej interpretacji małżeństwa i tej jego możliwości, jaką jest rozwód. Jeśli głosi się wokół dziecka, że rozwód jest zawsze tylko zły i źle rzutuje na przyszłość, to dziecko przejmuje te interpretacje
1 czuje się gorzej niż gdy głosi się, że doświadczenie związane z rozwodem jest trudne, a nawet bardzo trudne, ale z pomocą nie tylko rodziców, lecz również instytucji społecznych, państwowych i być może religijnych dziecko może sobie z nim poradzić nie tracąc wiele na własnym rozwoju.
Tam, gdzie dziś rozwody są prawnie nieskomplikowane, są jednak utrudniane przez żądania finansowe. Przykładów dostarczają USA, gdzie małżonki wnoszą często pozew o to, by chcący rozwodu mężowie płacili im wysokie sumy niezależnie od alimentów (jeśli są dzieci). Niektóre żony słynnych mężczyzn otrzymały po kilkadziesiąt, a nawet kilkaset milionów dolarów, by wymienić byłą żonę Paula McCartneya.
Są społeczeństwa, w których rozwody są łatwe, ale tylko dla mężczyzn. Tak jest w krajach arabskich, gdzie mąż bez świadków może oświadczyć, że bierze rozwód; dziś może to zrobić w wielu przypadkach nawet przez telefon lub przez Internet. W takich sytuacjach dzieci, jeśli są, zostają zawsze \fu domostwie ojca. Kobieta takiej możliwości nie ma, chyba u / inicjatywą wystąpią mężczyźni z rodziny, z której po-ihoil/i. Po rozwodzie kobieta albo wraca do domu rodziców, Ulho wychodzi powtórnie za mąż. Życie kobiety na własny im Ininek jest możliwe, gdy ma ona dostęp do środków ekonomicznych, głównie gdy ma pracę.
ł atwe rozstania, tj. w sensie formalnym łatwe rozwody, <i,\ warunkiem małżeństwa monogamicznego seryjnego, któ-i o było przez długi czas historii ludzkości dość popularne I jest dość popularne dziś wśród osób oryginalnych i bogatych.
2. TRUDNE ROZWODY
Trudne rozwody dla obu stron wprowadzane są w tych społeczeństwach, w których silna jest konserwatywna ideologia polityczna i patriarchalna religia. Współcześnie jest lak w tych państwach, w których dominuje katolicyzm, or-lodoksyjne odłamy protestantyzmu czy judaizm. Instytucja religii katolickiej, a dokładniej tworzący tę instytucję nieżonaci mężczyźni przyjmują stare rozstrzygnięcie swoich poprzedników, według którego rozwodów nie powinno być; wyznawcy, a jeśli religia ma wpływy polityczne, to wszyscy obywatele kraju nie mogą już decydować o własnym życiu małżeńskim po tym, jak raz powiedzą „Tak” partnerowi małżeńskiemu. Ale nacisk codziennego życia, tendencja do wolności osobistej kobiet i mężczyzn powoduje, że instytucja Kościoła katolickiego dziś tylko utrudnia rozwody, przeszkadza w podejmowaniu i realizowaniu decyzji, ale koniec końców musi godzić się z zastanym faktem, jeśli nie chce stracić wyznawców i tym samym środków na swoje utrzymanie.