Tabela 9.1. Limfocyty krwi w warunkach zdrowia, w zależności od wieku (wartości medianalne) (wg [4] i [10]). Limfocyty T = CD3*. limfocyty B = CDI 9*. komórki NK i CD3"CD16*CD56*
Wiek | ||||
Niemowlęta |
1-6 lat |
7-77 lat |
18-70 lat | |
Krwinki białe ogółem w tys./mm3 |
9.0 |
7.8 |
6.0 |
5.9 |
Limfocyty ogółem w tys./mm3 (% leukocytów) |
4.1 (46) |
3.6 (46) |
2.4 (40) |
2.1 (36) |
% poszczególnych populacji w ogólnej liczbie limfocytów: T |
69 |
66 |
69 |
71 |
w tym: CD4 |
48 |
40 |
41 |
46 |
CD8 |
22 |
28 |
33 |
34 |
DC4:CD8 |
2.1 |
1.4 |
1.2 |
1.3 |
B |
20 |
20 |
13 |
12 |
NK |
9 |
12 |
14.5 |
17 |
Wyniki badań immunologicznych trudno czasami interpretować również ze względu na odmienne metody identyfikacji stosowane w różnych laboratoriach. Ilość limfocytów T w ogólnej populacji limfocytów oceniano dawniej za pomocą tzw. testu rozetkowego E. W teście tym limfocyty T. dzięki obecności cząsteczki CD2. przyłączają erytrocyty owcy w postaci, jak nazwa wskazuje, charakterystycznych wianuszkowych skupisk. Obecnie dystrybucję populacji i subpopulacji limfocytów określa się powszechnie za pomocą cytometrii przepływowej, na podstawie obecności na komórkach określonych markerów powierzchniowych. Dla limfocytów T charakterystyczny jest marker CD3. dla limfocytów B - CDI9 (i CD20). dla komórek NK - CDI6 i CD56. W tabeli 9.1 podano przykładowe wartości medianalne odsetków poszczególnych subpopulacji limfocytów dla populacji Polski, z uwzględnieniem wieku. Dodatkowo, w tabeli 9.2 podano zestawienie wartości medianalnych subpopulacji limfocytów w grupach wiekowych dla dzieci.
Tabela 9.2. Odsetek subpopulacji limfocytów krwi u dzieci w grupach wiekowych (wartości medianalne) (wg [10]). Limfocyty T = CD3ł. limfocyty B = CD19*. komórki NK = CD3-CD16łCD56*
Wiek (w latach) | ||||||
Limfocyty |
0-1/12 |
1/12-1 |
1-3 |
4-7 |
8-12 |
13-17 |
Odsetek ogólnej liczby limfocytów | ||||||
T 1 |
74 |
65 |
64 |
67.5 |
69 |
69.5 |
w tym: CD4 |
54 |
41 |
40 |
39.5 |
39 |
44 |
CD8 |
23.5 |
21 |
27 |
28.5 |
33 |
32.5 |
CD4.CD8 |
2.3: |
2.0 |
1.5 |
n |
1.2 |
1.4 |
B |
16 |
26 |
22 |
„ 17 |
13 |
12.5 |
NK |
8.5 |
9 |
11 |
13 |
13 |
16 |
Rutynowe badania krwi (morfologia z rozmazem, poziom immuno-globulin) pozwalają na wstępną ocenę stanu zaburzenia odporności. Do pełnej oceny wydolności układu odpornościowego niezbędne jest wykonanie dodatkowych testów badających: odporność nieswoistą, odporność swoistą humoralną i typu komórkowego. Poniżej przedstawiono listę testów stosowanych najczęściej w diagnostyce zaburzeń odporności.
I. Testy i badania oceniające odporność nieswoistą:
• test chemotaksji z użyciem komory Boydena (określa zdolność ukierunkowanego ruchu granulocytów)
• test redukcji barwnika NBT bądź test chemiluminescencji (określają pośrednio zdolność neutrofilów do wewnątrzkomórkowego zabijania mikroorganizmów)
• określanie w surowicy poziomu składników układu dopełniacza
II. Badania odporności humoralnej:
• badanie stężenia poszczególnych klas i podklas immunoglobulin
- metodą dyfuzji radialnej w żelu
- metodą nefelometryczną
• badanie zdolności syntezy przeciwciał przez limfocyty B
- określanie miana izohemaglutynin (anty-A bądź anty-B) i przeciwciał dla antygenów występujących powszechnie w środowisku (anty-f, coli, antystreptolizyny O)
• badanie miana przeciwciał przeciwko antygenom szczepionek (przed i po szczepieniu)
143