IMG 65 (7)

29

JokmtaSą^,

ęnżęcie takiej pozycji w grupie, jaka odpowiada łaby jego realny* na^ I Acaom. Dzieci dążące do wzajemności i intymności kontaktu x drugim dzieckiem I nawiązują już w wieku pnedttkolnyio trwało przyjaźnie.

Badania interakcji dziecięcych wikatują na rolę procesów poznawczychz^. 1 sanych z gromadzeniem i interpretowaniem doświadczeń społecznych. W I acfi tor. wymiany społecznej (Dodge 1983) w interakcji dwojga dzieci obuer** { wać można takie zjawiska, jak: kodowanie informacji związanych i zachowanie^ I partnera, interpretowanie informacji, poszukiwanie adekwatnej reakcji, dało. i Bywanie oceny wybranej reakcji, wykonanie czynności, będącej reakcjąnazin- I terprefowane zachowanie partnera. Gdy dziecko śle interpretuje zachowania | innych, lub często wybiera w odpowiedzi reakcje agresy wne niemożliwe jest I uzyskanie współdziałania. Występować może zjawisko atrybucji podczas odo? I tywania społecznych wskazówek z otoczenia, np. dzieci agresywne częściej przy- I pisywać mogą obserwowanym dzieciom motywy złośliwości (Coie 1962). Także 1 słaba umiejętność przewidywania i szacowania konsekwencji swoich zachowań 1 nie prowadzi do akceptacji.

Dowodem na nieustanne dążenia dzieci do nawiązania kontaktów interper- I sonalnych są konflikty w grupach. Ze względu na większą dynamikę interakcji f wśród dzieci 5-6*letnich właśnie wśród nich obserwuje się więcej sprzeczek(Cy* 1 wińska 1996). Jednak strategie podejmowane przez dzieci w sytuacjach kon- I fliktowych mają związek z ich umiejętnościami społecznymi. Willard Hartup I (1985) zauważył, że dzieci popularne częściej wykorzystują pokojowe formy roi- I wiązywania konfliktów, zaś dzieci niepopularne i odrzucane charakteryzują K destrukcyjne sposoby zachowania (gniew, agresja). Taki sposób postępowania | powoduje, że rówieśnicy przekazują im więcej sygnałów negatywnych niż pozy- | tywnych lub często unikają z nimi kontaktu. Powstaje zatem sytuacja, w której I przyczyny wczesnych niepowodzeń w nawiązywaniu relacji z innymi są dla dziec- I ka niejasne, a ponieważ jest odsuwane od zabawy, nie ma możliwości ćwiczena [ umiejętności społecznych.

Wymienione powyżej przyczyny niepowodzeń w nawiązywaniu relacji rów*- I śniczej można zatem podzielić na wrodzone i nabyte. Th za, mówiąca o wewnętn- i nych czynnikach, utrudniających wchodzenie w grupę społeczną wskazuje np K na niską reaktywność na nowe bodźce natury społecznej, charakterystyczną I dla tzw. dzieci biernych społecznie (Gurycka 1970).

Złożona grupa czynników nabytych powstaje np. przy niejednorodnym ocenianiu przez środowisko wychowujące zachowania się dziecka w różnych okresach życia. Podczas gdy we wczesnym dzieciństwie pasywne zachowaniasa-motnicze są odbierane pozytywnie przez rodziców, w okresie średniego dzieciństwa ten sam typ zachowania w gronie rówieśników zaczyna być postrzegany jako nieprawidłowy. Początkowo dorośli wzmacniają bierne zachowanie