IMG09 (6)

A

Wh ykopaliska archeologiczne i teksty utrwalone na tysiącach glinianych _| tabliczek odsłaniają przed nami obraz Sumeru jako kraju mlekiem i miodem Mcego, z doskonale zorganizowaną gospodarką, budzącego podziw i zazdrość ((wczesnym świecie. A przecież natura wcale nie była dla tych terenów łaskawa: mokradła w rozlewiskach delt Tygrysu i Eufratu, martwe pustynie zaczynające się opodal brzegów rzek, wypalone słonecznym żarem stepy, nagie i bezdrzewne. kpizy tym brak cennych minerałów, niezbędnych surowców. Pierwotne społeczni koczujące lub osiadłe żyły z rybołówstwa, myślistwa, zbieractwa — im wystarczało to, co dawała przyroda; Sumerom, tworzącym zręby wysoko zor-gazowanej cywilizacji, było jednak za mało eksploatowania naturalnych bogactw: ■usieli przystąpić do intensywnego ich pomnażania.^)

, Wiele czynników złożyło się na zjawisko, które można by nazwać „cudem gospodarczym" III tysiąclecia. Wydaje się, że na pierwszym miejscu należy cymienić rozwój gospodarki rolnej. Ona stanowiła podstawę, na której mogła rozkwitnąć wielokierunkowa ekonomika sumeryjska, stała się fundamentem zzmożności i potęgi ich kraju. „Talent rolniczy” Sumerów sprawił, że martwe tknie stały się życiodajnymi. Pocięte gęstą siecią kanałów, umiejętnie nawadniane i uprawiane rodziły hojnie, tak hojnie, że już w najdawniejszych czasach można było ze społeczeństwa wydzielić spore grupy ludności, zajmujące się innymi Minami gospodarki. Obfitość plonów zapewniała nadwyżki, których starczyło idla swoich, i dla obcych. Lądem, rzekami, kanałami, morzem wiozły karawany ńarno do odległych krajów, by wymienić je tam na surowce niezbędne dla rozwoju tycia w Sumerze. Tworząc sieć kanałów nawadniających (z których główne (stanowiły również szlaki wodne), Sumerowie w poważnym stopniu uniezależnili r od kaprysów natury, uwolnili od lęku przed głodem. -

ODCZYTANO Z GLINIANYCH TABLICZEK

'Powszechnie mówi się o Sumerach jako o naHłsjzie_biuipkrątQ)v. I rzeczywiście, chyba biurokracja nie osiągnęła takich wyżyn, jak w tym kraju. W odkutych archiwach miast odnaleziono dziesiątki tysięcy tabliczek, świadczących