* towarzyszącą mu adtoaynkrazją wobec codzienny« h czy indywidualnych problemów, ale przede wtiynkun pula ról społecznych. w której młodzie* me zawsze odnajduje odpowiednie dla siebie propozycje stanowiące oferty rozwojowe. Podstawowym zadaniem człowieka jest wchodzenie w coraz bardziej zło/one układy ról społecznych, budowanie tożsamości jaźni. przeciwstawienie się jej dyfuzji Trzem okresom życia towarzyszą trzy rodzaje konfliktów przeżywanych przez każdego z nas:
- wczesna dorosłość: intymność nr izolacja
- dojrzałość płodność w stagnacja
- starość: integralność %e rozpacz tf
Szczególnie istotne jest w okresie młodzieńczym budowanie tożsamości
w oparciu o kontakty z innymi, odchodzenie od jednowy miarowości Zjawisk, akceptacja inności, odmienności - są one bowiem tymi typami nastawień, które w spomagają integrację człowieka z otaczającym światem. Niebezpieczeństwem jest natomiast dystansowanie się od otoczenia, unikanie bliskości, nadmierna koncentracja na samym sobie, prowadząca do społecznej izolacji. Budowanie tożsamości jest zadaniem trudnym ze względu na konieczność uporam :i się przez młodzież ze społecznie i kulturowo uwarunkowanym moratorium. doświadczanym nierzadko jako poczucie rozbieżności między dojrzałością biologiczną i społeczną. Trudności są jednak konieczne, gdyż mów iąc słowami autora, budowanie trwałych podstaw tożsamości zaczyna się tam, gdzie kończy się użyteczność uprzednich identyfikacji, musimy zatem opuścić społeczną i emocjonalną przestrzeń rodziny, przejść przez szereg identyfikacji z grupami i jednostkami, po to, by bez przeszkód budować siebie.
Dojrzali stajemy się wówczas, gdy wiemy kim jesteśmy, co jest naszym zadaniem, kiedy znamy swe miejsce w społeczeństwie, ponieważ mamy ustabilizowany status zawodowy i życic prywatne. Odpowiedź na te pytania i podjęcie wyzwań w opisanym zakresie są w briksonowskiej koncepcji rozwoju podstawowymi zadaniami w okresie młodzieńczym.
Niemiecki socjolog młodzieży Karl Mannheim, celem lepszego wyjaśnienia zadAii i specyfiki sytuacji młodzieży, wypracował koncepcję pokolenia, przez które rozumieć należy
|...| sumą wszystkich należących do kulturowego kręgu osób w mniej więcej równym wio ku. które na podstawie wspólnej sytuacji społeczno-historycznoj wykazują podobieństwo postaw, motywacji czy systemów wartości M
"* K Mannheim. Ctśuwtmk i jyeJioniinra . up.cil.. PWN. Warwaws 1*?4. s. }}.
Rozpiętość międ/yRcncracyjna stanowi przeciętny odstęp między roczni-kicm lodacAw i ich dzieci, w obecnym cmit około 30 lat.
Pokolenie jest clcmcmem tworzącym kulturę, czynnikiem decydującym
0 kształcie społeczeństwa. Takie samo ulokowania w przestrzeni społecznej powoduje, tc jednostki podobnie myślą, przeżywają rzeczywistość, charakterystyczne jest tu współistnienie wobec wydarzeń społeczno-historycaych, świadomość przynależności do podobnej grapy i wspólnota wewnętrznego celu, które to czynniki ograniczają w pewnym stopnia indywidualizm, mnogość możliwości myślenia i działania. Podobieństwa tc tworzą zarazem barierę między pokoleniami, uformowaną ż różnych doświadczeń wczesnej młodości, odmiennych wzorów kulturowych, sposobów poznawania i działania w rzeczywistości społecznej, co wcześniej czy później prowadzi do konfliktu między młodzieżą a starszymi członkami społeczeństwa, stopniowego rozpadu starych struktur, a w efekcie wymiany pokoleń będącej czynnikiem rozwoju
1 przemian w społeczeństwie.
Napięcia, których źródłem są tc procesy, łagodzone są przez osoby będące członkami tzw międzypokolcnia - tworzonego przez sutszych mż my sami. ale młodszych nil rodńce.
Komentatorzy koncepcji Mannheima (Ltłdzke, Buchofer, Friedrich}) rozazerzają znaczenie procesów komunikacji międzypokoleniowej na całe społeczeństwo i w pisują je w przebieg socjalizacji młodzieży. Opierając się na ich badaniach, stwierdzić można, żc dystans między pokoleniami ak jest wielkością stałą, im jest on mniejszy, tym szybsze tempo zmian, które z kolei dynamizują obieg informacji w społeczeństwie. Walka o kształt przekazu pokoleniowego, dominujące i uznane w społeczeństwie wartości, niepewność jutra, będąca treścią socjalizacji młodszego pokolenia wywołuje aicprzcmdy-walne często zachowania młodzieży (patrz strajki w 1968 roku, wydarzenia z lata 2005 roku w Paryżu), stając się elementem szerzej rozumianego konfliktu, prowokując podziały nic tylko w płaszczyźnie pionowej (młodzi- stanik ale »poziomej (młodzi o różnych orientacjach). W takiej sytuacji siłąrzcczy społeczeństwo nie tylko się dzieli, ale i zmienia.
I odwrotnie, malejąca częstotliwość interakcji między młodszymi a starszymi członkami społeczeństwa, segregacja grup zróżnicowanych wiekowo, prow adzi do zahamowania zmian i utrwalana starego porządku, ograniczając postęp społeczny.
Podsumowując, w obrębie teorii społeczno psychologicznych młodzieży przyznaje się nie tylko szczególną rolę w społeczeństwie, czyniąc ją głównym
I4g