99501

Socjalizm

Pogląd o nie tylko równouprawnieniu pod względem prawnym, czy osobistym jednostek, ale przede wszystkim prawie do równego statusu materialnego rozwijał się niezwykle szybko od lat 40’ XIX wieku zwłaszcza w zindustrializowanych miastach Europy Zachodniej. Do 1917 i zwycięstwa rewolucji październikowej w Rosji nie zdobył sobie bezpośrednich przedstawicieli w kołach rządzących, a jedynie grupę intelektualistów typu Marks, Engels, Proudhon, Blanc czy Lamennais, co jednak nie oznacza, że nie miał wpływu na układ stosunków międzynarodowych. Większość powstań ludowych kierowanych np. przez Mazziniego niosła za sobą pewne postulaty poprawy doli ludności. Szczególnie aktywne były one w czasie rewolucji lutowej we Francji 1848, jak również w ciągu całej Wiosny Ludów, przy czym nie był to jednak zorganizowany ruch socjalistyczny. Wyrazicielem idei poprawy doli ludu był także Garibaldi, co właśnie odróżniało go od Cavoura negującego oddolne zjednoczenie Włoch nierozłącznie związane przez tego pierwszego z planem przebudowy systemu społecznego. Za pierwszą poważną próbę wprowadzenia socjalistycznego ustroju w życie przyjąć można powstanie ludu paryskiego 18 III 1871 r. - tz. Komunę Paiyską, tworzącą własne organy władzy i wysuwające liczne hasła socjalne. Epizod ten był jednak krótki, wojska rządowe zdobyły Paryż 27 V. Mimo to ruch socjalistyczny rozwijał się coraz szybciej, od lat 70’ powstawały liczne partie socjalistyczne, organizujące się w Międzynarodówki głoszące hasła rewolucji proletariatu. Dało to swój wyraz rew. 1905 r w Rosji, a przede wszystkim w 1917 r. To rain. obawa przed rewolucją w Niemczech wywierała na państwach ententy skłonność do lżejszego traktowania kontrybucji ekonomicznych Niemiec, a wcześniej przyśpieszyła zamknięcie wschodniego frontu, gdzie Rosja skapitulowała w III 1918 r. Początkowo próbowano zawiązać koalicję antyrewolucyjną, wysyłając wojska (franc, ang, czechosłow,) wspierające białogwardzistów, jednak umocnienie się bolszewików, szybko zmieniło nastawienie państw zachodu do RSFRR/ZSRR (angielska umowa o wznowieniu stosunków handlowych III 1920).