4307685490

14 Bogdan Nogalski, Janusz Śniadecki

dyrektyw moralnego postępowania¹⁶. Ale nie tylko, bowiem pod pojęciem etyki kryje się także ogół norm moralnych, zasad postępowania przyjętych i obowiązujących w danej epoce, zbiorowości społecznej i różnych formach organizacji. Można więc przyjąć, że etyka stanowi specyficzną i często kontrowersyjną wykładnię moralności. Czy zawsze zgodną z normami moralnymi? Tutaj zdania są podzielone, o czym może świadczyć kontrowersyjna wypowiedź, wicepremiera obecnego rządu R. Giertycha na forum polskiego Sejmu, że kara śmierci jest etyczna.

Niektóre z norm moralnych i zasad postępowania są przedmiotem szczegółowej penetracji etyki biznesu, rozumianej jako proetyczne zarządzanie organizacjami przez przedsiębiorców. Od ustalenia dyrektyw moralnego postępowania, do ich akceptacji, przyjęcia oraz powszechnego stosowania w biznesie, droga jest długa i kręta. Jej skrócenie byłoby możliwe, gdyby etykę, w myśl sugestii P. Kunzmanna, F.P. Burkarda i F. Wiedmanna - autorów popularnego parę lat temu na Zachodzie, a dziś w Polsce Atlasu filozofii, - utożsamiać z podstawowymi pytaniami dotyczącymi dobra, które powinno kierować zachowaniami i działaniami ludzi¹⁷. W swoich rozważaniach doszli oni do konstatacji, w myśl, której „Zasady i podstawy etyki powinny być powszechnie ważne i racjonalnie przekonywające, bez powoływania się na zewnętrzne autorytety i konwencje, dlatego wobec panującej moralności zajmuje ona nadrzędne, krytyczne stanowisko”¹⁸.

Powyższa konstatacja nie była i nie jest ani w Polsce znana, ani też upowszechniana ze względu na jej protestancki rodowód, traktujący Boga osobowo i podmiotowo, a więc w sposób sprzeczny ze społeczną nauką Kościoła rzymskokatolickiego i wciąż jeszcze obcy polskim uwarunkowaniom kulturowym¹⁹. Dlatego powinna ona stanowić jeden z postulatów badawczych, którego warunkiem spełnienia powinno być codzienne, etyczne postępowanie każdego uczestnika rynku, jeśli nie w całej, polskiej populacji, to przynajmniej wśród jej elit, do których niewątpliwie powinni należeć także przedsiębiorcy oraz menedżerowie wszystkich szczebli i obszarów zarządzania²⁰.

Nieodzownym warunkiem do spełnienia powyższego postulatu potrzebna jest obiektywna ocena błędów popełnionych w trakcie realizacji transformacji politycznej, ekonomiczno-społecznej i gospodarczej. W tych, przeprowadzanych przemianach,

¹⁶    Patrz: T. Pietrzkiewicz, Etyka zarządzania działalnością gospodarczą, Wyd. „ORGMASZ”, Warszawa 1995, s. 66-70.

¹⁷    Dlatego, zgodnie z sugestią autorów tego wydawnictwa, celon etyki ma być wskazywanie metodycznie wypracowanych i merytorycznie już sprawdzonych w przeszłości, podstaw dla sprawiedliwego, rozumnego i sensownego działania oraz wspólnego życia (Patrz. P. Kunzmann, F. P. Butkard,

F. Wiedmann, Atlas filozofii, Wyd. Prószyński iS-ka, Warszawa 1999, s. 13.

¹⁸    Cyt, tamże, s. 13.

¹⁹    Głównie ze względu na praktykowane w protestantyzmie m.in. osobowe traktowanie Boga. (Zob. Ewangelia życia doskonałego zwana V Ewangelią., wyd. 2, Gdańsk, Wyd AKIA, 1995, s. 58-59).

²⁰    Twórcy tej koncepcji uznają jedyny imperatyw etyczny ściśle związany z człowiekiem od jego narodzin (lub poczęcia), i w tej kwestii sąbliżsi zasadom głoszonym przez etykę heter on omiczną, bardziej upowszechnioną w judaizmie, buddyzmie i islamie, niż w chrześcijaństwie. Szerzej na ten temat zob.

B. Nogalski, J. Śniadecki: Etyka menedżerska, Oficyna Wyd. OPO, TNOiK, Bydgoszcz 1996, s. 52-88.