40390 IMG 32

Postępuje tak nie tylko ze względów czysto humanitarnych i w poczuciu odpowiedzialności, lecz także i z tego powodu, iż zdaje sobie sprawę, że skutecznie przebiegający proces wychowawczy nie może przebiegać w izolacji od całokształtu życia szkolnego czy inaczej — w próżni społecznej. Stąd też sukces nauczyciela w pracy z uczniami przystosowanymi społecznie nie jest na pewno obojętny dla bardziej efektywnych oddziaływań na uczniów trudnych i vice versa. To znaczy, iż również powodze-, nie w pracy z tymi ostatnimi uczniami odbija się korzystnie w działalności pedagogicznej z całą klasą. Tym bardziej zatem wychowawcze wpływy nauczycieli 'niepomiernie wzrastają, jeśli usiłują oni integrować swe wysiłki na rzecz każdego ucznia (bez wyjątku) z troską o ogół uczniów danej klasy i szkoły. Nie bez racji przypuszcza się, że wszelkie skuteczne zapobieganie nieprzystosowaniu społecznemu uczniów i podejmowane próby zwalczania go zależą w dużym stopniu także od całokształtu zintegrowanych oddziaływań szkoły, a nie tylko poszczególnych nauczycieli czy organizacji szkolnych.

bibliografia

- i _M rhnróba i jej indywidualna koncepcja. W: Elementu psy-Prac zbiorowa pod rod. B. Waligńry. Poznań

U AM 1985.

Apter S. J. Troubled children/troublecl Systems. New York Pergomon Press Inc. 1982.

Ayiion T., Layman D. and Burkę S. Disruptive behavior and reinfor-cement of academic performance. „The Psychological Record” 1972 vol. 22.

Bandura A. I Walters R. H. Agresja to okresie dorastania. Warszawa PWN 1968.

Bandura L. O procesie uczenia się. Warszawa PZWS 1972.

Bandura L. Trudności wychowawcze. „Kwartalnik Pedagogiczny" 1958 nr 4.    ■

Batawia S. Proces społecznego wykolejenia się nieletnich przestępców. Warszawa PWN 1958.

Becker G. E. Lehrer losen Konfikte. Ein Studien — und Ubungsbuch.

Wyd. 3. Munchen Urban und Schwarzenberg 1985.

Beller E. K. Research oń organized programs of early education. W: Tra-vers R. M. W. (ed.) Second handbook for research on teaching. Chicago Rand McNolly 1973.

Berge A. Uczeń trudny.' Szkoła i wady dziecka. Wraszawa PZWS 1960. Berger M. Early Experience and other environmentol factors: An over-view. 1. Studies with humans W. Eysenck H. J7 (eds.) Handbook of abnormal psychologu. London Pitman 1973.

Bowlby J. Child care and the growth of love. Wyd. 9. Hormondsworth Penguin Books 1977.

Bronfenbrenner U. Wie wirksam ist kompensatorische Erziehung? Stutt

gart Klett 1974.

Cackowski Z. Problemy i pseudoproblemy. Warszawa Książka i Wiedza 1964.

Cekiera C. Toksykomania: narkomania, lekomania, alkoholizm, nikotynizm. Warszawa PWN 1985..

Chazan M. Maladjusled pupils-trends in post-war-theory and practice. „Educational Research" 1963 vol. 6.

Chazan M. Children with learning difficulties W: M. Chazan, T. Moore, Ph. Williams and J. Wright The practice of educational psychologu, London Longman Groop Limited 1974.

Cruickshank W. M. Schwerige Kinder in Schule und Eltemhaus. Berlin

Marhold 1873.    .    ,    .    .    ,

Cummings J. D. A fołlow-up study of emotional symptoms tn school children. „The Britisch Journal of Educational Psychology” 1964 vol.

Czerwiński J. Patriotyczne i obywatelskie wychowanie w szkole. War-* szowa-Poznart PWN 1974.

217