IMG 25 (2)

Dlatego też uczniowie trudni albo pozostają poza obrębem tworzących się grup roboczych, albo tworzą własną grupę, co z wychowawczego punktu widzenia jest niepożądane., Zapobiec temu można np. poprzez dopuszczenie do spontanicznego dobierania się parami i następnie łączenie ich ze sobą w taki sposób, aby utworzona grupa 4-osobowa nie składała się wyłącznie z uczniów sprawiających kłopoty natury wychowawczej. Można też do utworzonej przez harcerzy o dobrym przystosowaniu społecznym grupy przydzielić ucznia trudnego, jeśli nie może on znaleźć dla siebie partnera. W każdym razie niebagatelną rzeczą jest „rozproszenie” uczniów społecznie nieprzystosowanych w zastępie lub w drużynie celem ułatwienia im przystosowania się do życia haroerskiego. Warto ponadto podkreślić, iż praca wychowawcza z tymi uczniami w damach ideowo-wychowawczej organizacji ZHP jest tym skuteczniejsza, im bardziej działalność zastępów, drużyn i szczepów oparta jest na inicjatywach samych harcerzy oraz w im większym stopniu zrzeszona w nich młodzież poczuwa się do współodpowiedzialności za sprawy wychowawcze całej szkoły. O tym, że jest to możliwe, świadczy wiele wzorowo pracujących drużyn i szczepów zrzeszających w swych szeregach uczniów trudnych.

4. DZIAŁALNOŚĆ KÓŁ ZAINTERESOWAŃ I ORGANIZACJI SPOŁECZNYCH

Pożytecznym wychowawczo terenem spędzania wolnego czasu przez uczniów trudnych podczas zajęć pozalekcyjnych są niewątpliwie również koła zainteresowań i organizacje-.społeczne. Stwarzają one nader korzystne warunki pracy wychowawczej z tymi uczniami. Podobnie jak harcerstwo wyzwalają procesy oaobotwórcze, głównie poprzez aktywizowanie ich w konkretnej działalności społecznej.

Zarówno koła zainteresowań, jak i organizacje społeczne działające w szkole są specyficznymi grupami zaspokajającymi okre-siane zainteresowania, potrzeby i aspiracje uczniów. Podstawą noh funkcjonowania jest czynny udział dzieci i młodzieży w różnorakich formach działalności społecznej pod kierunkiem nauczycieli i instruktorów oraz rodziców reprezentujących różne zawody. Osobliwość form takiej działalności określa najczęściej nazwa danego koła zainteresowań lub organizacji społecznej. Pod tym względem nie ma w zasadzie istotnej różnicy między kołami zainteresowań i organizacjami społecznymi. Łączy je także to, że są one z reguły częścią samorządu szkolnego. Tworzą nierzadko podstawowe jego ogniwa. Różnice istniejące między kołami zainteresowań i organizacjami społecznymi tkwią nie tyle w płaszczyźnie organizacyjno-zadaniowej, ile formalno-statuto-wej. I tak koła zainteresowań działają zwykle bez ustalonego uprzednio statutu lub jakiegokolwiek innego aktu prawnego. Organizacje społeczne natomiast są organizacjami szkolnymi i dlatego wymagają formalnego uznania władz zwierzchnich oraz podporządkowania rozwijanej przez nich działalności określonym przepisom statutowym.

Aktywne uczestnictwo uczniów trudnych, tak w kołach zainteresowań, jak i organizacjach społecznych, wydaje się niemal konieczne. Na rzecz takiego udziału przemawiają wszystkie argumenty przytoczone na początku niniejszego rozdziału (w związku z przedstawioną rolą aktywizowania uczniów w działalności społecznej). Zapewniają one tym uczniom możliwość sprawdzania swych uzdolnień i sprawności, ukazują pozytywne strony ich osobowości, uczą współżycia i współdziałania społecznego, dają okazję pomagania innym i korzystania z idh pomocy, pozwalają z pożytkiem dla siebie i innych spędzać wolny od nauki szkolnej czas, w tym szczególnie zdobywać wiedzę i pogłębiać różne umiejętności.

Przynależność uczniów społecznie nieprzystosowanych do kół zainteresowań i organizacji społecznych niewiele oczywiście zmieni w ich zachowaniu, jeśli będzie to tylko zwykła formalność. Bezskuteczny jest również ich udział w tego typu organizacjach lub kołach istniejących właściwie tylko z nazwy, tj. nie aktywizujących swych członków w konkretnej i ożywionej działalności społecznej. Prawidłowe funkcjonowanie kół i organizacji wymaga zgłaszania wciąż nowych inicjatyw tak ze strony osób doro-

203