IMGB58 (2)

274 FpdJmie warzyw

3—5 cm. tak Bby nie stykały się one ze sobą, a ich górna część wystawała na jednakową wysokość ponad powierzchnię ziemi. Korzenia przysypuje się ziemią pochodzącą z następnego rowka i obficie podlewa. Do czasu ukorzenienia się roślin temperatura powinna wynosić 14—16°C. po czym można ją podnieść do 19—20°C.

Zabiegi pielęgnacyjne polegają na jednorazowym lub dwukrotnym dokarmianiu roślin po zbiorze, wietrzeniu, ewentualnie podlewaniu, usuwaniu resztek liści oraz przeciwdziałaniu rozwojowi chorób glebowych i. w razie potrzeby, zwalczaniu mszyc przez odparowywanie środków do zadymiania. Podczas uprawy należy kontrolować zdrowotność korzeni i usuwać wszystkie, na których pojawia się biała grzybnia, a miejsca gdzie rosły zasypać węglowym miałem drzewnym lub sproszkowanym węglanem wapniowym.

12.4.5. Zbiór i przygotowanie do obrotu

Pierwszy zbiór liści podczas pędzenia pietruszki powinien zaczynać się w grudniu, gdyż w tym miesiącu występuje na rynku największy niedobór zielonych, świeżych warzyw. Pierwszy zbiór naci pietruszki korzeniowej można przeprowadzić po 4—6 tygodniach, a naciowej po 12—14 tygodniach od sadzenia i rozpoczęcia pędzenia. Następne zbiory przeprowadza się po upływie około 5 tygodni. U pietruszki naciowej wykonuje się najczęściej dwa zbiory, u korzeniowej dwa lub trzy. U korzeniowej po ostatnim zbiorze można też wykopywać korzenie, które mają jeszcze wartość handlową (sprzedaje się je z liśćmi lub bez), gdyż ubytek masy korzeni podczas pędzenia jest niewielki.

Liście ścina się ostrym nożem (przy planowanej dalszej uprawie należy uważać, aby nie uszkodzić stożków wzrostu) i układa w dwóch rzędach w skrzynkach, co znacznie ułatwia ważenie i wiązanie w pęczki po 25 lub 50 g. Według danych niemieckich (Geis-tłer 1985) jedna osoba w ciągu godziny ścina liście z powierzchni około 20 m^ł lub wazy i wiąże około 250 pęczków.

Średni płoń liści pietruszki korzeniowej

zbieranych od grudnia do lutego może wynosić około 2.5 kg z 1 m^J, łączny zaś (liście i korzenie z ostatniego zbioru) 6—8 kg z 1 m^ł. a naciowej — do 1.6 kg z 1 rn* Z tego też względu cena pietruszki naciowej powinna być mniej więcej dwa razy wyższa, aby zrekompensować koszty produkcji.

Liście w pęczkach powinny być świeże, czyste, zdrowe, nie zwiędłe, bez zażólcaó Zaleca się schładzanie ich po zbiorze, np. przez zanurzenie w zimnej wodzie (o temp. 5—10 C) lub w chłodni. Pęczki układa się do płytkich skrzynek lub łubianek. U odbiorcy powinny znaleźć się najpóźniej po 24 godzinach od zbioru, gdyż szybko tracą świeżość.

12.5. Pędzenie selera

korzeniowego i selera naciowego — Apium grawolens L. var. rapaceum Pers. i A. graveolens L. var. dulce Pers.

12.5.1. Znaczenie gospodarcze i wartość biologiczna

Pędzenie selerów korzeniowych i naciowych nie ma w naszym kraju dotychczas większego znaczenia. W krajach zachodnich natomiast obie odmiany botaniczne selera są warzywem popularnym, dostępnym na rynku przez cały rok. Wysoka wartość biologiczna i małe wymagania termiczne sprawiają, że

mogłyby być ono również w naszych warunkach pędzone w pomieszczeniach i sprzedawane zarówno w postaci liści, jak i małych korzeni wraz z liśćmi. Liście selerów są warzywem o właściwościach dietetyczno-sma-kowych i leczniczych i zawierają: 5,5— —12,2% s.m., cukry, witaminy C. B,. B,. B₆.

Ł P-katoten. kwasy pantotenowy i nikotynowy. Są bogate w sole mineralne, głównie wapnia (980—1564 mg% s.m.), potasu (510 mg%), fosforu, magnezu, żelaza, manganu i miedzi. Zawierają też olejek lotny w ilości 0,1—0.2% (główne składniki to limonen. selinen i sedanolid), który nadaje roślinie swoiste cechy aromatyczno-smako-we i lecznicze wykorzystywane w schorzeniach układu pokarmowego, wątroby, nerek i chorobach reumatycznych.

12.5.2. Fizjologiczne podstawy pędzenia

Selery należą do roślin dwuletnich, przy czym seler korzeniowy gromadzi substancje zapasowe w korzeniu spichrzowym, a naciowy w korzeniu wiązkowym. Z tego też

względu fizjologiczne aspekty pędzenia są u tych dwu odmian botanicznych odmienne. Seler korzeniowy w znacznym stopniu wykorzystuje do wytwarzania nowych liści substancje zapasowe zgromadzone w korzeniu spichrzowym, naciowy zaś musi wytworzyć nową biomasę podczas pędzenia. W korzystnych warunkach seler rośnie ciągle, dlatego w pędzeniu nie wymaga specjalnych zabiegów. Obydwie odmiany botaniczne łatwo ulegają jaryzacji w niższej temperaturze, długi dzieli stymuluje jeszcze tworzenie pędów generatywnych. Dlatego też pędzenie należy zakończyć, gdy zaczynają ukazywać się pierwsze pędy kwiatostanowe.

12.5.3. Jakość materiału

i przygotowanie do pędzenia

Korzenie selera korzeniowego są trudne do przechowania, zwłaszcza jeśli podczas uprą-