54 Teoria wielostronnego kształcenia a modele lekcji
— zorganizowanie zajęć praktyczno-wytwórczych i odpowiednich działań praktycznych służących wytwarzaniu przedmiotów i zmian w otoczeniu60.
Te ogniwa spajają kształcenie intelektualne z praktycznym, myślenie sensoryczno-motoryczne z abstrakcyjnym, myślenie reproduktywne z produktywnym, pracę umysłu z pracą mięśni.
Celem stosowania strategii operacyjnej jest kształtowanie u uczniów konkretnych umiejętności praktycznego działania. Ogólna struktura lekcji lub raczej jednostki metodycznej powinna być zgodna z prakseologicznym cyklem działania zorganizowanego, obejmującym:
1. Ustalenie wyraźnego i ściśle określonego celu działania;
2. Najbardziej szczegółowy i dokładny przegląd wszystkich warunków i środków, za pomocą których wyznaczony cel może być osiągnięty;
3. Ułożenie dokładnego planu działań zmierzających do celu, przy zastosowaniu najbardziej odpowiednich środków w najlepszych warunkach;
4. Skrupulatne wykonanie planu;
5. Skontrolowanie osiągniętych wyników przez porównanie ich z zamierzonym celem, wyciągnięcie wniosków z poszczególnych etapów i wprowadzenie poprawek dotyczących celu, warunków, środków, planu działania, jego realizacji i kontroli61.
Ze względu na rodzaj aktywności uczniów i tok można wyróżnić trzy typy lekcji:
— ćwiczeniowa — poświęcona nabyciu umiejętności, sprawności i nawyków,
— doświadczeniowa — poświęcona aktywizowaniu sfery poznawczej i działaniowej uczniów,
60 Okoń W., Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej..., op. dt.
61 Pszczołowski T., Zasady sprawnego działania. Warszawa 1982, s. 112-113.