IMGC76 (3)

Metody nauczania i wychowania 65

Łączne występowanie wymienionych rodzajów aktywności powoduje, że dziecko poznaje świat i siebie w sposób wielostronny. Dzieje się tak podczas rozwiązywania problemów, co może być czynnikiem integrującym różne elementy wielostronnego procesu dydaktyczno-wychowawczego nie tylko w klasach I-III, ale także w przedszkolu. Problem praktyczny budzi ciekawość dziecka, jego działanie łączy się z samodzielnym odkrywaniem nowej wiedzy i z uczuciem zadowolenia w przypadku pomyślnego rozwiązania⁷⁰.

Rozwiązywanie problemów przez dziecko w klasach I-III ma inny charakter niż uczenie się w klasach wyższych. Proces ten stymuluje autonomiczne myślenie i reakcje dziecka na wiele czynników tkwiących w jego otoczeniu. Ma tu miejsce nie tylko indukcyjny, ale i dedukcyjny tok myślenia, dochodzenie do rozwiązań poprzez próby i błędy. Uzyskana wiedza, zdobyte umiejętności mogą być w różnych konfiguracjach.

Podstawowym zadaniem nauczyciela, który jako kreator procesu kształcenia decyduje się na zastosowanie strategii rozwiązywania problemów, jest stworzenie odpowiednich ku temu sytuacji dydaktycznych. Powinien je nie tylko planować i aranżować zgodnie z programem nauczania, lecz także umieć wykorzystywać w celach dydaktycznych zjawiska i zdarzenia dostrzeżone lub wywołane przez same dzieci jako wynik codziennego żyda w grupie, jak i zjawiska „bombardujące" je niejako z zewnątrz (np. burza, deszcz, warkot przelatującego samolotu, szczekanie psa itp.). Gdy taka sytuacja dydaktyczna już zaistnieje, rolą nauczydela jest doprowadzenie dzied do postawienia związanego z nią problemu, a następnie zachęcenie ich do podjęda samodzielnych prób rozwiązania go, do spontanicznych poszukiwań różnych sposobów rozwiązań, pobudzanie aktyw-nośd badawczej, prostowanie omyłek, wreszde wspólna z dziećmi ocena ich dokonań. Gdy próby działań dziedęcych idą we właśdwym kierunku, zadaniem nauczydela winno być utwierdzenie dzied w słuszności ich poczynań, gdy jest odwrotnie —

Galant )., Dostrzeganie i rozwiązywanie problemów w klasach początkowych. Warszawa