IMGT09

6

Rozdział III

Problem polskiej reformy oświatowej w ujęciu genetycznym

1.    Wprowadzenie. Polityka oświatowa ..............................................................

2.    Polityka oświatowa w Polsce I połowy XX wieku........................................

3.    Polityka oświatowa w Polsce II połowy XX wieku.......................................

4.    Polityka oświatowa lat 1947-1989.................................................................

4.1.    Lata 1947-1961 .......................................................................................

4.2.    Lata 1961-1973 ....................................................................

4.3.    Lata 1973-1989...................................................................................

5.    Problem reformy oświatowej w działaniach polskiej opozycji

demokratycznej lat osiemdziesiątych ...........................................................

6.    Podsumowanie    ...........................................

Rozdział IV

Kontekst psychologiczny zmian edukacyjnych

1.    Wprowadzenie. Związek teorii z praktyką edukacyjną ...............................

2.    Fenomen nauki ..........................................................................................

3.    Edukacja w kontekście teorii potrzeb Maslowa i Obuchowskiego..............

4.    Edukacja w kontekście teorii kształcenia Brunera.......................................

5.    Edukacja w kontekście koncepcji inteligencji emocjonalnej Golemana ....

6.    Edukacja w kontekście teorii tożsamości Eriksona ....................................

7.    Podsumowanie............................................................................................

Rozdział V

Od informacji do mądrości. Zmiany edukacyjne w świetle współczesnej humanistyki

1.    Wprowadzenie: dane-informacja-wiedza-mądrość....................................

2.    Informacja.........................................................................................i........

3.    Wiedza. Wiedza o edukacji w kontekście współczesnych teorii wiedzy ...

3.1.    Niektóre problemy i twierdzenia wytworzone we współczesnej

„epistemologii"...........................................................................

3.2.    Niektóre problemy i twierdzenia wytworzone we współczesnej

socjologii wiedzy...............................................................................

3.3.    Niektóre problemy i twierdzenia wytworzone we współczesnej

socjologii nauki.................................................................................

3.4.    Niektóre problemy i twierdzenia wytworzone we współczesnej

psychologii społecznej .....................................................................i

4.    Mądrość.....................................................................................................

5.    Podsumowanie..................................................................................

Uwagi końcowe..................\....................................................................«...

Bibliografia......................................................._..........................i................

Aneks: Kalendarium wydarzeń związanych z procesem zmian w obszarze

edukacji (1944-2000).............................................................................

Indeks osób..........................................

Summary.................................

73

80

82

85

88

93 .96 104 1101 113 ¹ 120 132

137

138 141

14J

145

, 15:

.15 . 15 , 16 .. 16 .. 16

.. 1' ... 1! ... V

PRZEDMOWA

Pisałam tę książkę z głębokim poczuciem konieczności szerszego spojrzenia na problem wprowadzanej reformy oświaty. Zakres i kierunek rozważań dookreśla tytuł: O zmianach w edukacji. Konteksty, zagrożenia i możliwości. Można by także dookreślić treść książki poprzez zawężenie, dopowiadając, że nie chodzi o problem zmian edukacyjnych w wymiarze uniwersalnym (ponadczasowym), ale o zmianę edukacyjną sytuującą się w kontekście zmiany określanej w Polsce mianem „wielkiej zmiany” (Sztompka, 1999), która ma swoje skomplikowane i złożone przyczyny, uwarunkowania i skutki.

Zmiana strukturalna - nazwana transformacją ustrojową - w zasadzie została dokonana, ponieważ po odzyskaniu suwerenności państwowej zdążyliśmy już zbudować instytucje ładu demokratycznego i uruchomić mechanizmy gospodarki rynkowej. W tej sytuacji wyzwaniem staje się wykorzystanie szans stworzonych przez „wielką zmianę” dla realizacji ważnych celów osobistych i celów wspólnych. Stopień wykorzystania szans nie jest jednak kwestią oczywistą, ponieważ zależy od wolnych wyborów ludzi, grup społecznych i społeczeństwa zorganizowanego w suwerenne państwo. Te wybory dotyczą różnych obszarów życia jednostkowego i społecznego, ale zawsze zależą od preferencji ludzi, od tego, co ludzie myślą o sobie, innych i świecie, od woli podejmowania (lub zaniechania) pewnych działań oraz poziomu kompetencji do podejmowania działań racjonalnych i etycznych zarazem.

Jeżeli przyjmiemy, że wykorzystanie historycznej szansy czasu teraźniejszego jest wyzwaniem dla każdego, to wtedy uzasadnione jest stwierdzenie, że jest to przede wszystkim wyzwanie edukacyjne. Z tego powodu książka ta nie jest tylko dla tych, którzy profesjonalnie zajmują się nauczaniem i wychowaniem, ponieważ w procesie edukacji uczestniczymy wszyscy, niezależnie od wieku, statusu i zajmowanej pozycji.

Zdaniem Jana Szczepańskiego „wyzwanie” jest czymś więcej niż rozwiązywaniem problemów. Wyzwania nie można zatem redukować do problemów poz-