IMGX72 (3)

44 Z. KRASIŃSKI: IRYDION

44 Z. KRASIŃSKI: IRYDION

ALEKSANDER. Dziś właśnie spełniły się życzenia moje. I Najmilszy mój Domicjanus przybył z Antiochii!

IRYDION. Witam cię, mężu konsularny ¹. Jeśli dobrze I [zajpamiętam, uczęszczałeś niegdyś w progi ojca mego.

ULPIANUS. Mowy Amfilocha brzmią dotąd w uszach I moich. Żyjeż starzec, który często siadywał przy jego I ognisku?

IRYDION. Masynissa?

ULPIANUS. Podobne imię. Ojciec twój zapoznał się I z nim na Syrtach Getułów, jak sam opowiadał, wśród dnia I skwarnego, zbłąkany pogonią za tygrysami.

IRYDION. On dotąd, jak za dni ojca mego, siadywa przy I ognisku naszym.

ULPIANUS. Pytam się o niego, bo nieraz mnie zastano- I wił myślą dziwną i gorzkim słowem; raz utrzymywał, że I Tiberius był największym z cezarów!²

ALEKSANDER. Jak to, przez bogi Many Antonina?³ I ULPIANUS. Dowody jego wyszły mi już z pamięci; to jedno przypominam sobie, iż tak sztucznie władał nimi, iż tak dzikie pomysły rozwijał o przeznaczeniu ludzi, żem | milczał w przerażeniu.

MAMMEA. Nie życzę sobie widzieć tak okropnego mówcy.

ULPIANUS. Lecz kiedy czarowne wpływy jego rozumu odeszły ode mnie, uspokoiłem się jak człowiek, co wytrzeźwia się z pijaństwa i własne odzyskuje myśli — bo jakżeż nie przeklinać tych, co miasto sprawiedliwości ucisk lu-

dziom rozdając, obywateli za to, że nie zwierzęta, posyłają pod rózgi i topory liktorów? Nieprawdaż, synu Amfilocha?

IRYDION. Tak lub nie — ile dusz, tyle serc i sądów!

MAMMEA. (Do Aleksandra) Na twarzy niewzruszonej uważaj tę wargę spaloną, to oko w płomieniach!

ALEKSANDER. Matko, ja chcę mu dobre, szczere słowo powiedzieć!

MAMMEA. Czekaj jeszcze!

ULPIANUS. Jednak sam nie więzisz, ni katujesz niewolników, choć masz słuszne prawo śmierci nad nimi — nie odpychasz ubogich Swewów, Daków, Markomanów⁴, żebrzących w mieście. Tak wieść głosi o tobie!

IRYDION. Matka moja barbarzynką była!

ULPIANUS. A syn jej chce wmówić we mnie, że jest epikurejczykiem!⁵

IRYDION. Przez Zeusa Olimpijskiego, stoikom⁶ nie udaje się teraz.

MAMMEA. Ja może lepszych kolei nie obaczę nigdy — ale on, ale ty, Irydionie, wstępujecie w złotą bramę życia — młodość jeszcze, jak sen, nad wami ulatuje i radzi wam, byście ufali słodszym przeczuciom — ani tobie, ani jemu jeszcze rozpaczać nie wolno!

ALEKSANDER. Daj rękę, synu Amfilocha. Nieszczęście, jak miłość, wiąże ludzi z sobą — bądźmy przyjaciółmi, a może kiedyś razem będziemy się cieszyć!

IRYDION. Dzięki wam, szlachetni Rzymianie! Znać was nade wszystkich ukochały bogi, kiedy wam zostawiły na-

1

mąż konsularny — tytuł przysługujący byłym konsulom. I

2

⁴⁰ Była to oczywiście ironia; Tyberiusz (42 r. p. n. e. — 37 n.e.) I zasłynął jako okrutnik.

3

Zob. Przypiski Autora [231. Imię Antoninus nadano kilku I cesarzom rzymskim; nie wiadomo, którego z nich Aleksander ma na myśli.

4

   Swewowie, Markomanowie — podbite przez Rzymian szczepy germańskie.

5

   epikurejczyk — wyznawca materialistycznej filozofii Epikura; w potocznym znaczeniu: człowiek lubiący wygodne i przyjemne życie.

6

^so stoik — zwolennik idealistycznej filozofii greckiej, która wymagała surowych obyczajów. Zob. też Przypiski Autora [81].