Posługiwanie się metodą obserwacji wymaga opanowania techniki jej stosowania. Umożliwiają to przygotowanie teoretyczne, a także doświadczenie praktyczne.
Braki i błędy w prowadzeniu obserwacji
Obserwacja jako metoda diagnozowania dziecka sprawia trudności przy praktycznym jej zastosowaniu i wykorzystaniu. Trudności uwarunkowane są złożonością zachowań jednostki w różnych sytuacjach. Poprawne opisanie, a tym bardziej wyjaśnienie ich genezy, bywa trudniejsze niż opisanie i wyjaśnienie przyczyn zjawisk fizycznych, źródło bowiem dodatkowych trudności stanowi zmienność zachowania się. Prócz tych trudności często występują błędy popełnione przez obserwatora, wynikające z braku przestrzegania zasad i warunków obserwacji.
Do najczęstszych błędów zalicza się:
- powierzchowność i ogólnikowość, fragmentaryczność (ogranicza się obserwację do krótkich notatek sprawozdawczych lub wypełniania arkusza, co nie odzwierciedla wiernego obrazu zachowań dziecka);
- brak ujmowania istotnych cech (koncentrowanie się na ocenie osiągnięć programowych, a nie na podstawach wiedzy z zakresu rozwoju dziecka);
1 wyprowadzanie przedwczesnych wniosków (brak wystarczającej ilości przeprowadzonych obserwacji w różnych sytuacjach, koncentrowanie się na wypełnianiu arkusza obserwacji);
- brak ujmowania zachowania dziecka na tle sytuacji i niewłaściwa interpretacja (w rezultacie poszczególne formy i przejawy zachowania mogą być niezrozumiałe i mylnie interpretowane);
i brak związku między poznawaniem a oddziaływaniem;
1 brak obiektywizmu obserwatora (niewłaściwe zachowania, uleganie wpływom własnych emocji, uprzedzeń i oczekiwań;
146