wynika z różnicy stężeń między całym roztworem a jego warstwą przyelekt-rodową, mówimy o polaryzacji stężeniowej. Przykładem występowania tego typu polaryzacji może być elektroliza roztworu ZnCl2 w obecności elektrod platynowych. Zamiast układu:
“Pt | ZnCl2 | Pt+ tworzy się układ:
Pt |
I Zn2 + |
| ZnCl2 |
1 ZnCl2 |
| ZnCl2 |
| Cl" |
1 Pt+ |
c0 |
ci |
gdzie: c1 — stężenie ZnCl2 w warstwie przyelektrodowej, c0 — stężenie ZnCl2 poza warstwą przyelektrodową.
Powstał zatem układ mający własną siłę elektromotoryczną, skierowaną przeciw prądowi elektrolizy. Zmniejszenie polaryzacji stężeniowej można osiągnąć przez mieszanie cieczy, ruch obrotowy elektrod oraz zastosowanie depo-laryzatorów.
Najprostszy laboratoryjny zestaw do elektrolizy i oznaczeń elektrogra-wimetrycznych przedstawia rys. 11.1. Składa się on z następujących elementów:
1) źródła prądu stałego; jest nim bateria akumulatorów „B” lub prostownik z odpowiednimi oporami podłączony do sieci. Źródło powinno dawać prąd o napięciu od 2 do 10 V i natężeniu 0,1 — 1 A.
2) amperomierza podłączonego szeregowo,
3) woltomierza podłączonego równolegle,
4) opornika pozwalającego na regulację napięcia,
5) naczynka, w którym odbywa się elektroliza,
6) elektrod zanurzonych w badanym elektrolicie.
Elektrody wykonane są najczęściej z platyny. Kształt elektrod może być różny, a na ogół elektroda służąca do oznaczeń ma kształt walca z siatki platynowej, a drugą elektrodą jest spirala z drutu platynowego.
Aparaty do elektrolizy — elektrolizery można nabyć w handlu. Umożliwiają dokładną regulację napięcia i natężenia prądu, regulację temperatury pomiaru oraz mieszania cieczy.
Innym rodzajem aparatów do elektrolizy są tzw. potencjostaty. Są to urządzenia do elektrolizy z automatyczną regulacją potencjału katody. Przyrządy te umożliwiają wydzielanie i oznaczanie kilku metali obok siebie. Prosty układ do oznaczania techniką elektrolizy z kontrolowanym potencjałem katody przedstawiono na rys. 11.3. Składa się z trzech elektrod: anody, katody i elektrody porównawczej, o stałym potencjale (najczęściej NasEK). Potencjał
210