kupisiewicz dydaktyka ogólna6

^m

56

Dydaktyka ogólna

Nie jest to odkrycie nowe, ale ma doniosłe znaczenie pedagogiczny i społeczne, podkreśla Bloom. Dziś bowiem nie ma już racji bytu szkoły także średnia, która byłaby jedynie szkołą dla nielicznych, najzdolniej. szych uczniów. Problem sprowadza się zatem nie do tego, aby szukać co. raz doskonalszych narzędzi i mechanizmów selekcji szkolnej, lecz do te. go, aby znaleźć metody zapewniające wszystkim normalnym uczniom możliwość pomyślnego ukończenia szkoły na poziomie matury. Nie wo], no przy tym fetyszyzować krzywej kloszowej, uważanej przez niektórych badaczy i nauczycieli za wręcz fatalistyczny wyznacznik wyników nauki szkolnej. Jeśli bowiem otoczy się uczniów właściwą opieką oraz pozwoli każdemu z nich uczyć się do skutku, to końcowe efekty pracy dydaktycy, nej nie muszą być zgodne z tą krzywą. Czas zatem uczenia się - łącznie z optymalizującymi ów proces wskazówkami - jest czynnikiem determinującym jakość kształcenia.

W koncepcji pedagogicznej Blooma można się doszukać takich haseł nowego wychowania, jak aktywność, indywidualizacja i elastyczność. Ich respektowanie - zwłaszcza w kontekście traktowania czasu jako czynnika przesądzającego o jakości kształcenia - powinno doprowadzić do poprawy jakości pracy szkół. Równocześnie trzeba brać pod uwagę, że konsekwentne wprowadzanie w życie kształcenia, którego czas i metody byłyby wyznaczane przez potrzeby, możliwości i zainteresowania poszczególnych uczniów, musiałoby doprowadzić do rozbicia, a przynajmniej daleko idącej rewizji klasowo-lekcyjnego systemu nauczania, ciągle jeszcze dominującego w światowym szkolnictwie. Proponowana przez Blooma modyfikacja współczesnego systemu dydaktycznego może zatem odegrać istotną rolę w doskonaleniu nie tyle lekcyjnego, co raczej pozalekcyjnego i pozaszkolnego nurtu pracy szkoły.

Sprawdzian 4

1.    Scharakteryzuj podstawowe założenia dydaktyki herbartowskiej. Wyjaśnij zwłaszcza, co to znaczy, żc zwolennicy nauczania tradycyjnego uważają za źródło wiedzy spostrzeganie, podczas gdy progresywiści doszukują się tego źródła w działaniu.

2.    Opisz i oceń krytycznie koncepcje stopni formalnych w ujęciu Herbarta i Deweya. Porównaj te stopnie z ogniwami procesu nauczania - uczenia się.

3.    Omów zarzuty wysuwane wobec tzw. szkoły tradycyjnej przez rzeczników nowego wychowania, a także poddaj krytycznej ocenie słabe strony tzw. szkoły progresywistycznej.

4.    Scharakteryzuj główne założenia dydaktyki współczesnej, zestawiając je z odpowiednimi założeniami dydaktyki herbartowskiej oraz deweyowskiej.

5.    Czym różni się kształcenie zachowawcze od innowacyjnego?

6.    Scharakteryzuj Blooma koncepcję kształcenia sprawczego.

Systemy dydaktyczne

57

Bibliografia

Bennett N. Teaching Styles and Pupils Progress. London 1976, Open Books.

Bloom B.S. Ali Our Children l^earning. A Primerfor Parents, Teachers and other Educators. New York (...) 1981, McGraw-IIill Book Co.

Botkin J.W i in. Uczyć się bez granic. Warszawa 1982, PWN.

Brunner J. TheAct ofDiscouery. „Harvard Educational Review" 1961, 31.

Carroll J.A. Model ojSchool-I^earning. „Teachers College Records” 1963, nr 64.

Delors J. Edukacja: jest w niej ukryty skarb. Warszawa 1998, SOP.

Dewey J. Jak myślimy. Warszawa 1957, „Książka i Wiedza".

Dottrens R. Vbrn Werden der neuen Schule. W: Dottrens (ed.), Auj neuen Wegen. Unterrichtsformen in der Schwciz. Zurich 1955, SVS.

Fenton E. The new social studies. New York 1967, Holt Rinehart and Winston.

Geissler E.E. J.F.Herbart. W: H. Scheuerl (red.) Klassiker der Padagogik. Tom I. Miinchen 1979, Verlag C.H.Beck.

Kruszewski K. Sztuka nauczania. Czynności nauczyciela. Warszawa 1991, PWN.

Mysłakowski Z. Wyclwwanie człowieka w zmiennej społeczności. Warszawa 1964, „Książka i Wiedza”.

Nawroczyński B. Wstęp do pracy : J.F. Herbart. Pisma pedagogiczne. Wrocław - Warszawa - Kraków 1967, Ossolineum.

Okoń W. Wprowadzenie do dydaktyki. Warszawa 1987, Wyd, „Żak".

Schaller K Die kritisch-kommunikatiue Padagogik. W: Gudjons H., Teske R., Winkel R. (red.) Erziehungswissenschąftliche Theorien. Hamburg 1986, Bergman und Helblg Vcrlag.

Sośnicki K. Pedagogika esencjonalizmu w USA. „Kwartalnik Pedagogiczny” 1958, nr 4.

Suchodolski B. O pedagogikę na miarę naszych czasów. Warszawa 1958, „Książka i Wiedza”.