Kwas zas1270

Rozdział 3fi _

Rola układu oddechowego w regulacji równowagi kwasowo-zasadowej

WSTĘP. Ilości C0₂ oraz 0₂ transportowane we krwi znacznie przewyższają ilości tych gazów fizycznie rozpuszczonych w osoczu, ponieważ większość każdego z gazów jest związana w postaci chemicznej. Należy podkreślić, że całkowita zawartość C0₂ jest znacznie większa niż całkowita zawartość 0₂ przypadająca na tę samą jednostkę obję-tości krwi. W płucach jon HC0₃" łączy się z potencjalnym protonem (np. proton związany z HHb0₂), w wyniku czego powstaje jon Hb0₂' oraz H₂C0₃. Eliminuje to protony ze związku C0₂ z wodą¹. Tak więc wolny jon H⁺ nie pojawia się w znacznych ilościach, natomiast jako jon związany znajduje się w HHb lub H₂C0₃. Cały cykl oddechowy można traktować jako wymianę HC0₃“ na Hb0₂^_, przy czym HC0₃‘jest transportowany z tkanek do płuc, a Hb0₂' - z płuc do tkanek (zob. rozdz. 17 III).

Q FORMY TRANSPORTU C0₂ WE KRWI

B.

CO jest transportowany we krwi w trzech postaciach. Należy pamiętać jednak, że C0₂ może być usunięty z płuc jedynie wtedy, gdy zostanie uwolniony z H₂C0₃.

1.    Dziewięćdziesiąt procent całkowitej ilości C0₂ w osoczu występuje w postaci jonu HC0₃-.

2.    Związki karbaminowe (tzn. karbaminiany hemoglobiny lub białek) stanowią połączenie C0₂ z wolnymi grupami NH₂ białek krwi zgodnie z równaniem:

R • NH₂ + C0₂ £ R • NHCOO" + H⁺.

Około 5% C0₂ transportowanego we krwi tętniczej ma postać związków karbamino-wych (karbaminianów).

3. Mała ilość C0₂ (5%) jest fizycznie rozpuszczona w osoczu i uwodniona do postaci H₂C0₃. Około 500 mmoli C0₂ przypada na każdy 1 mmol H₂C0₃ (zob. rozdz. 34IV BI a).

Określenie „dwuwęglan” jest używane zamiennie z określeniem „całkowita siła wiązania C0₂” lub „całkowity C0₂”. Nie należy tego określenia mylić z terminem „ciśnienie cząstkowe C0₂”, oznaczającym wynik pomiaru gazometrycznego Pco₂ we krwi tętniczej.

1. Raport laboratoryjny nie podaje [HC0₃'J. Jego dane zawierają „całkowity C0₂” lub „dwutlenek węgla” albo po prostu „C0₂” (bez „P”).

1

HHb0₂ oraz Hb0₂“ są formami hemoglobiny uUenowanej tworzącymi bufor. Forma z przyłączonym protonem (HHbOjj) jest sprzężonym kwasem, natomiast Hb0₂^- jest sprzężoną zasadą.