Kwas zas1307

588    | Rołdtut 39 IV B

TABELA 39-1. Zależności umożliwiające ocenę podstawowych parametrów i zaburzeń równowagi kwasowo-za sadowej*

Zależność

Ogólne zależności pomiędzy pH, HC0₃- i PcOj

Luka anionowa (AG)

Kwasica metaboliczna

¹ Zasadowica metaboliczna

, Kwasica oddechowa

Zasadowica oddechowa

pH - [HC0₃-]/Pco₂

AG - |Na'j - (|HC0₃'1 +(CI|)

PcOj = 1,5 [HC0₃'1 + 8(±2)

(Pco₂ obniża się)

Pco₂ = 0.9 (HCOj l + 16 (Pco₂ wzrasta)

Na każdy wzrost Pco₂ o 10 mm Hg ostra: pH zmniejsza się o 0,08 |HCOj'| wzrasta o 1 mEq/l przewlekła: pH zmniejsza się o 0,03 (HC0₃'1 wzrasta o 4 mEq/l Na każde zmniejszenie Pco₂ o 10 mm Hg ostra: pH wzrasta o 0,08 (HCOj ) zmniejsza się o 2 mEq/l przewlekła: pH wzrasta o 0,03 [HC0₃') zmniejsza się o 5 mEq/l

ja wymaga 12-24 godnn w zależności od stopnia zaburzenia równowagi kwasowo-ia-j. 7!»Umn4n podane dla zaburzeń metabolicznych uwzględniają ujawnienie się kompensacji (> 12 godzin trwania kwasicy lub zasadowky). W większości przypadków zaburzenia metaboliczne rozwijają się po-wob. co pozwala na kompensację, zanim pojawią się wyraźne objawy zaburzenia równowagi kwa sowo-za sadowej. W lane pośredniej (12-24 godziny) wartości parametrów lezą w przedziale pomiędzy wartościami po danymi w tabeli dla stanu ostrego i przewlekłego.

1.    Do przyczyn zasadowicy metabolicznej należą:

a.    zmniejszenie wytwarzania kwasów nielotnych lub ich utrata przez nerki lub prze wód pokarmowy (wymioty),

b.    nadmiar HC0₃‘ lub innych sprzężonych zasad spowodowany przyjęciem ich z pokarmem lub wlewem dożylnym,

c.    zwiększona reabsorpcja HC0₃‘ w nerkach,

d.    przedawkowanie HC0₃~ lub mleczanu.

2.    Kompensacja zasadowicy metabolicznej polega na:

a.    kompensacji oddechowej przez hipowentylację, co prowadzi do wzrostu Pco, w osoczu,

b.    kompensacji nerkowej polegającej na zwiększeniu wydalania HC0₃‘.

' C-l Kwasica oddechowa jest zaburzeniem charakteryzującym się obniżeniem pH krwi tętniczej (t |H‘|), podwyższeniem Pco₂ (hiperkapnią) i zwiększeniem (HC0₃) w osoczu.

1. Przyczyny

a.    Bezpośrednią przyczyną jest zmniejszenie wentylacji pęcherzykowej.

pałających depresyjnie na ośrodek oddechowy.

przedawkowanie śród

b.    Najczęstszą przyczyną jest przewlekle zwężenie dróg oddechowych (COPD) lub

2. Kompensacja kwasicy    ega na:

a.    zwiększeniu reabsorpcji HC0₃' w nerkach,

b.    zwiększeniu sekrecji i wydalania jonu H* przez nerki.

T)J Zasadowica oddechowa jest zaburzeniem charakteryzującym się podwyższeniem pH - krwi tętniczej (4, |H*)), obniżeniem Pco₂ (hipokapnią) i obniżeniem |HC0₃| w osoczu.

1.    Przyczyny zasadowicy oddechowej:

a.    hiperwentylacja (hyperpnot),

b.    strach i histeria,

c.    przedawkowanie salicylanów (wczesny efekt).

2.    Kompensacja zasadowicy oddechowej polega na:

a.    zmniejszeniu wydalania jonów H‘ z moczem,

b.    zwiększeniu wydalania HCO_s~ z moczem.

D SPOSOBY KOMPENSACJI PIERWOTNYCH ZABURZEŃ RÓWNOWAGI KWASOWO-ZASADOWEJ: ZALEŻNOŚĆ pH-|HC0₃ ) (ryc 39-1)

"aTJ Kwasica oddechowa (punkt A). TVm razem zaburzenie występuje w układzie oddechowym, a kompensacja następuje przez procesy metaboliczne.

1. Nerki wydalają więcej kwasu i reabsorbują więcej HC0₃', dzięki czemu IHC0₃‘|/S PC0j zostaje przywrócony do normy (20:1). W związku z tym pH również wraca do normy (punkt A,).

Ryc. 39-1. Wpływ kompensacji nerkowej i oddechowej na pH oraz (HCO_s'l osocza. N - norma; A - kwa

sica oddechowa; A, — kwasica oddechowa częściowo skompensowana przez nerki; A₂ - kwasica oddechowa całkowicie skompensowana przez nerki; B - zasadowica oddechowa; B, — zasadowica oddechowa częściowo skompensowana przez nerki; B₂ - zasadowica oddechowa całkowicie skompensowana przez nerki; C - kwasica metaboliczna; C, - kwasica metaboliczna częściowo skompensowana oddechowo; D - zasadowi

ca metaboliczna; D, - zasadowica metaboliczna częściowo skompensowana przez nerki. (Według: H.W. Davenport: The ABC ofAcid-Base Chemistry, wyd. 5. Chicago, University of Chicago Press, 1969, s. 65).