Jon wodorowy i pH | 533
TABELA 34-2. Zależność pomiędzy pH i (H4)
pH |
[H*l (nEą/l) |
7,7 |
20 |
7,4 (osocze) |
40 |
7,3 (CSF) |
50 |
7,1 (ICF) |
80 |
7,0 |
100 |
6,9 |
126 |
CSF - płyń mózgowo-rdzeniowy; ICF - płyn wewnątrzkomórkowy.
I A, I Stężenie jonów H+ można wyrazić dwoma sposobami: albo bezpośrednio jako [Hł], — albo pośrednio jako pH. (Symbol [H*] odnosi się do stężenia jonów H’ wyrażonego w mol/1 lub Eq/1). Zależność między [H+] a pH przedstawia się następująco:
1. pH | logio Tjpj-
2. pH = -log10 [H+],
3. [H+] = 10-p“.
[bH pH jest wielkością bezwymiarową i nie należy jej opisywać posługując się terminologią jednostek stężenia jako „stężenie pH”. Ściśle mówiąc, wielkość, której loga-rytm określa pH, jest to objętość/równoważnik, tzn. odwrotność stężenia. Tak więc pH można sobie wyobrazić jako logarytmiczne przedstawienie objętości potrzebnej do pomieszczenia 1 równoważnika jonów H+. W osoczu ludzkim przy pH 7,4 [tzn. [Hł] równym 40 1 10‘9 mol (Eq/1) lub 40 nmol (nEq/l)] objętość ta wynosi 25 milionów litrów!
pH umożliwia graficzne przedstawienie wartości [Hł] w szerokim zakresie ze względu na to, że wyraża stężenia jonów H+ w skali logarytmicznej. (Należy zapamiętać, że pH i [H+] są zależne od siebie w sposób odwrotnie proporcjonalny). Inną korzyścią wynikającą z koncepcji pH jest możliwość natychmiastowego określenia zakresu efektywnego pH buforu na podstawie znajomości jego pK’*.
Niekorzystną cechą układu pH jest to, że wykorzystując skalę logarytmiczną do określenia [H*], układ ten jednocześnie ją odwraca. W związku z tym nie można się natychmiast zorientować, że np. obniżenie pH z 7,4 do 7,1 reprezentuje podwojenie [H*] z 40 nmol/1 do 80 nmol/1.
i0nk,.Ci‘Jluh dysociacii: pK i ujemny Rl i i (-tog K) jeal równy wartości pH, przy której połowa *Wtsu Jwt zdysocjowana; pK' - pozorny pK (zob. IV B 1).