nie popytowej, jak i podażowej . Rynek dóbr przemysłowych tworzą zatem przedsiębiorstwa lub organizacje, które kupują dobra materialne i usługi w różnych celach: produkcji i sprzedaży (surowców, części, półproduktów, podzespołów, wyrobów gotowych) oraz usług (np. bankowych, ubezpieczenio- \ wych). Uczestnikami tego rynku są m.in. przemysł przetwórczy, wydobywczy, ' budownictwo, rolnictwo, leśnictwo, transport, bankowość, instytucje finansowe i ubezpieczeniowe oraz usługi. Relatywnie niewielkimi odbiorcami materiałów i urządzeń są także szkoły, teatry, muzea i praktycznie każde biuro - także funkcjonujące w ramach administracji centralnej i terenowej, które okresowo we własnym zakresie wykonują drobne remonty, muszą naprawiać urządzenia sanitarne oraz utrzymywać niezbędną ilość sprzętu przeciwpożarowego.
Wszystkie przedmioty pracy, czyli maszyny oraz rozumiane jako środki pracy maszyny i urządzenia są kupowane i zużywane nie tylko przez przedsiębiorstwa. Są one także stale lub sporadycznie potrzebne firmom i jednostkom z trudem dającym się zakwalifikować do działalności produkcyjnej (dóbr i usług) lub niemającym nic wspólnego z taką działalnością. Spektakularnymi przykładami takich organizmów są wojsko czy policja, które nie mogą funkcjonować bez zasilania w benzynę, różnego rodzaju sprzęt bojowy i transportowy, sprzęt ochronny, broń itp., zaliczane zgodnie z zasadami rachunkowości do materiałów środków trwałych35.
Do uczestników rynku środków trwałych zalicza się:
1. Przedsiębiorstwa produkcyjne:
- przedsiębiorstwa przemysłowe,
- przedsiębiorstwa budowlane,
- gospodarstwa rolne,
- przedsiębiorstwa usługowe,
;.-r; rzemiosło.
2. Instytucje finansowe:
• — banki,
- firmy ubezpieczeniowe,
- instytucje leasingowe,
- instytucje factoringowe,
3. Urzędy administracyjne:
- administracja centralna,
- administracja terenowa,
- sądownictwo.
4. Instytucj e, których zadaniem j est bezpieczeństwo państwa:
- wojsko,
- policja i placówki penitencjarne,
- straż pożarna,
- gwardia narodowa (projekt powstania informacji).
5. Instytucje kulturalne, naukowe i społeczne:
- teatry, filharmonie, kina,
- wydawnictwa, drukarnie, biblioteki,
- muzea i galerie,
- szkoły wszystkich szczebli,
- instytuty i jednostki badawcze,
- gospodarstwa pomocnicze organizacji społecznych (np. fundacji),
- partie polityczne, związki zawodowe oraz organizacje środowiskowe.
6. Placówki służby zdrowia:
- szpitale, ośrodki zdrowia, sanatoria, ośrodki pomocy społecznej,
- lekarze z prywatną praktyką.
7. Pośrednicy handlowi:
- reprezentanci handlowi producentów,
- agenci i brokerzy,
- hurtownicy,
- detaliści (w ograniczonym zakresie)3.
Zakres przedmiotowy rynku dóbr przemysłowych
Struktura rynku środków produkcji pod względem zakupywanych produktów jest zróżnicowana. Rynek środków produkcji obejmuje wiele produktów, których odbiorcami są przedsiębiorstwa. Kupują one przede wszystkim maszyny, surowce i półprodukty, a także wiele innych dóbr materialnych oraz usług niezbędnych do funkcjonowania procesów zachodzących w przedsiębiorstwie.
31
M M. Urbaniak: Op. cit., s. 10,
Wojciechowski: Marketing i logistyka na rynku środków produkcji. PWE, Warszawa 1999, s. 21.
M. Urbaniak: Op. cit., s. 15*16.