73251 logistyka zaopatrzenia2

Jak wspomniano, zakres wdrażania metod just in time jest szeroki. Może polegać na globalnym podporządkowaniu filozofii just in time całego systemu, od marketingu, poprzez proces wytwarzania i zaopatrzenia, dział konstrukcji, aż po komórki finansowe, może też być ograniczony do pewnych odcinków działalności z równie dobrymi efektami. Skala i zakres wdrażania zależą też od wielkości i charakteru przedsiębiorstwa. Niezależnie od skali, wdrażanie zwykle odbywa się etapami, z których pierwszy powinien obejmować szkolenie i „uświadomienie” załogi w celu jej pozyskania do idei planowanych rozwią. zań. Badania wykazują, że świadome uczestnictwo załogi we wdrażaniu i realizacji systemu just in time pozwala na znacznie lepsze wykorzystanie jego możliwości. Obok zdobycia poparcia załogi ważne jest podjęcie następujących działań:

—    rozwiązanie problemu zakłóceń w produkcji, tak aby zapobiegać blokadom w przepływie materiałów przez system,

—    zmniejszenie różnorodności konstrukcyjnej wyrobów poprzez standaryzację, projektowanie modułowe,

—    akceptacja faktu, że stosowanie metod just in time „wymusza” zmiany organizacyjne ze struktury funkcjonalnej na strukturę nakierowaną na produkt,

—    konsekwentne przestrzeganie napływu materiałów stosownie do potrzeb produkcji,

—    stworzenie warunków, także w sferze księgowowo-finansowej,

—    podwyższenie elastyczności produkcji przez wprowadzenie szybkich zmian techniczno-organizacyjnych w sferze produkcji,

—    zwiększenie dyspozycyjności maszyn,

—    wprowadzenie bieżącego śledzenia jakości,

—    udoskonalenie przepływu materiałów i informacji,

—    zapewnienie wysokiej jakości materiałów,

—    zagwarantowanie dobrej komunikacji w przedsiębiorstwie,

—    zapewnienie czynników gwarantujących efektywne wdrażanie koncepcji.

Sedno koncepcji just in time stanowi ekonomika czasu, a zatem rozpatrywanie decyzji organizatorskich i zarządczych z punktu widzenia kosztów, ze szczególnym uwzględnieniem wysokości zamrożonego kapitału obrotowego i szybkości jego obiegu. Chodzi tu bowiem o całościową optymalizację czasu realizacji zamówień klientów z punktu widzenia celów ekonomicznych przedsiębiorstwa. Oszczędność czasu (kosztów) w jednym obszarze (np. w zaopatrzeniu) może doprowadzić do wzrostu kosztów w innym obszarze (np. w pro-

dukcji) . Należy również łącznie rozpatrywać: czas, ilość, asortyment i miejsce, aby przygotowanie (dostarczenie, wyprodukowanie) właściwego produktu odbywało się:

-    w odpowiednim terminie (zaplanowanym przez właściwe służby czy uzgodnionym z klientem), to znaczy ani za wcześnie, ani za późno,

-    w odpowiedniej ilości (ustalonej zgodnie z przyjętymi algorytmami lub z klientem), to znaczy ani za mało, ani za dużo,

-    do odpowiedniego miejsca (stanowiska pracy w przedsiębiorstwie, wynikającego z przyjętej technologii czy uzgodnionego z odbiorcą-klientem).

Odnosi się to również do informacji technicznej, produkcyjnej i ekonomicznej wykorzystywanej w procesach decyzyjnych zarządzania przedsiębiorstwem.

Powodzenie wdrożenia systemu just in time jest uzależnione od spełnienia wielu warunków, do których trzeba zaliczyć:

-    motywację ekonomiczną pracowników oraz wzajemne zaufanie kierowników i robotników,

-    wszechstronne kwalifikacje robotników, pozwalające na dużą elastyczność w opracowywaniu i korygowaniu harmonogramów produkcji,

-    wysoką jakość produkcji,

-    masową skalę produkcji i znaczną złożoność wyrobów,

-    wzrost wydajności pracy,

-    poprawę jakości produkcji przez inspekcję zapobiegawczą realizowaną przez wszystkich pracowników linii produkcyjnej; taka forma kontroli jest również określana mianem „totalnej kontroli jakości” — TQM; koncepcja ta zakłada, że każdy pracownik jest kontrolerem jakości na swoim stanowisku pracy,

-    minimalizację wszelkich strat czasu w trakcie procesów wytwórczych, do których zalicza się straty:

-    z tytułu przedterminowego zgromadzenia materiałów, wcześniejszego niż planowano uruchomienia produkcji i wytworzenia wyrobu znacznie przed terminem uzgodnionym z klientem,

-    z tytułu oczekiwania produktu (materiału, części, wyrobu) na zwolnienie stanowiska, transport, dokumentację itp.,

-    w procesie magazynowania, począwszy od dostawy materiałów, poprzez produkcję w toku, aż do magazynowania wyrobów gotowych,

' Por. J. Dembińska-Cyran, H. Jedliński, B. Milewska: Op. cit.

81