medsadowa8

ogól wolne od ciał obcych. Tegu typu unieruchomienie klatki — zreyuły. w pozycji wydechowej prowadzi do uduszenia, któremu towarzyszy rozległy i jiasilony tój żylny z si^icą-twarzy i licznymi drobnymi wylewami krwawyngw^-obrębfer \ warzy, szyi i górnej r?ęści klatki piersiowej jzespół Perthesa), a takz£zwy-brorzynami w błonie śluzowej jamy ustnej i mięśniach skrobiowych.

Podczas oględzin zewnętrznych można na ogól stwierdzić ślady doznanych urazów na skórze klatki piersiowej, a w czasie sekcji zwłok widuje się złamania żeber (często seryjne), czasem również pęknięcia narządów wewnętrznych (serca, wątroby, śledziony).

Jeżeli unieruchomienie klatki piersiowej nastąpiło w związku z przysypaniem całego ciała sypką masą, np. piaskiem, żwirem, śniegiem, ziarnem (w silosach zbożowych), wówczas zarówno w drogach oddechowych, jak i w przewodzie pokarmowym można stwierdzić cząstki tej masy.

Zbrodnicze unieruchomienie klatki piersiowej przez przysypanie ziemią lub podobną masą należy do wyjątków (dzieciobójstwo).

5.4.2. Kolankowanie i tzw. burking

Ucisk wywierany przez napastnika klęczącego lub siedzącego na klatce piersiowej ''-ofiary nazywany jest kolankowaniem. a jeżeli sprawca jednocześnie przytrzymuje ustą^Łjnos ofiary —    Tego typu zbrodnicze działanie prowadzi

nierzadko do śmierci z wszystkimi objawami typowymi dla uduszenia, łącznie z zespołem Perthesa. W czasie sekcji zwłok stwierdza się również obustronne złamania żeber i mostka. Podobny obraz obserwuje się czasem, gdy do śmierci doszło w trakcie obezwładniania ofiary podczas gwałcenia.

5.5. Śmierć wskutek braku tlenu w otoczeniu

W wyniku braku tlenu w atmosferze (na dużych wysokościach) może dojść do zaburzeń typowych dla wyłącznego ostrego niedotlenienia mózgu, czyli czystej postaci hipoksji (bez jednoczesnego zwiększenia zawartości C0₂ we kiwi), —typowymi objawami choroby wysokościowej: stopniowe wyczerpanie, brak krytycyzmu, tachykardia, zaburzenia motoryczne, drgawki, utrata przytomności, jgofi.'    --

Podobnym zespołem objawów, lecz pojawiających się w krótszym czasie, charakteryzuje się uduszenie osoby zamkniętej w ciasnej przestrzeni. Zgon jest wówczas wynikiem braku dostępu tlenu z atmosfery i zużycia jego zapasów znajdujących się w ograniczonej przestrzeni. Ubytkowi tlenu towarzyszy wzrost temperatury powietrza i duże nasycenie parą wodną. Są to na ogół wypadki, do których dochodzi u dzieci w czasie zabawy (zamknięcie się w kufrach, nieczynnych lodówkach, w których nie ma możliwości ich otwarcia od wewnątrz, nałożenie sobie na głowę plastykowych woreczków itp.), a u dorosłych w czasie manipulacji autoerotycznych (zamykanie się w workach plastykowych lub nakładanie ich na głowę).

Analogiczny przebieg ma uduszenie w przypadku przysypania całego ciała sypką masą, z pozostawieniem określonej objętości powietrza dostępnego dla przysypanej osoby.

Do uduszenia wskutek braku tlenu w powietrzu wdychanym nale/y lównloż zgon w pomieszczeniach, w których tlen został zastąpiony Innym ąn < ni, / reguły

13H

cięższym ud tlenu, najczęściej dwutlenkiem węgla (wypadki w kanałach, głęho kich studniach, w kopalniach).

W czasie badań pośmiertnych stwierdza się wówczas wyłącznie zmiany ogólne, charakterystyczne dla śmierci z uduszenia, m.in. liczne plamki Tardieu.

5.6. Utonięcie. Śmierć w wodzie 5.6.1. Dane ogólne -    " "

Utonięciem nazywamy uduszenie, do którego dochodzi w następstwie zatkania drÓfrdaHerhowyrh wodą |_tih innymi nłyp^l^^^ideTTlZ^ff-njn wy)atni« z.łQŻQjQnścLpatoin.ę.chanizmu -śmierci, wskutek utonięcia. Z jednej bowiem strony w mechanizmie tym istotną rolę spełnia wyłączenie powierzchni oddechowej płu< i zahamowanie wymiany gazowej (niedotlenienie typu anoksemicznego), z drugiej zaś — pojawiają się zmiany we krwiUpolegające na jdjTozcieóczęniu (w wodzie słodkiej) lub zagęszczemip (wwoclzuf morskiej!. wysfąpieniu zaburzeń wud no-elektrolitoWvch4Mastepczei niewydolności krążenia ze wszystkimi ujemnymi konsekwencjami.    '

Oprócz tego mechanizmu utonięcia, o przebiegu typowym, istnieje możliwość utonięcia „nietypowego" w określonej sytuacji zewnętrznej (np. nagłe zanurzenie i przetrzymanie ofiary pod wodą) lub z przyczyn wewnętrznych: utrata przytomno ści w związku z doznanym urazem, w następstwie zatrucia itp., stany chorobowe usposabiające do zaniku reakcji obronnych (zapaść na tle niewydolności krążenia, padaczka, ostra hipoglikemia itp.).

Z kolei śmierć w wodzie może nie bvć w ogóle następstwem utonięcia, Jęcz wyłącznie skutkiem poważnych zaburzeń chorobowych (choroba niedokrwienna serca, samoistny wylew do mózgu), w których przebiegu doszło do nagłego, niespodziewanego zgonu. Do śmierci może wówczas dojść w związku z przebywa mem w wodzie, jak również niezależnie od tej okoliczności. Do nagłej śmierci pr/i-/ odruchowe zatrzymanie akcji serca, bez jakichkolwiek objawów tonięciu n dojść również u osób wrażliwych na podrażnienie zimną wodą zakończeń czucli > wych w skórze lub nerwu krtaniowego przy zachłyśnięciu się wodą, a także na drodze niektórych innych odruchów wyzwolonych w wyniku skoku do wody, nur kowania itp. zTeguły przy współudziale czynników sprzyjających, jak: wypełnienie żołądka treścią pokarmową po obfitym posiłku, labilność układu naczyniowa|<>

Niekiedy zdarza się, że wymienione mechanizmy odruchowe stanowią tylko inicjację utonięcia, chociaż przebiegającego już bez wszystkich faz, charaktery* tycznych dla niedotlenienia typu anoksemicznego, obserwowanych w utonięć Iii typowym. Tego typu utonięcie „pośrednie" można również zaliczyć do utonięcia o przebiegu nietypowym (tab. 5.2).

Wreszcie nie można wykluczyć, że zwłoki znalezione w wodzie należą do osoby uprzednio zbrodniczo pozbawionej życia, a następnie wrzuconej do wody w celu upozorowania utonięcia lub zniszczenia dowodu przestępstwa.

Do śmierci wskutek utonięcia dochodzi zwykle w dużych zbiornikach naturoI nych (morze, jezioro, rzeka, staw), ale nierzadko również w bardzo płytkim zbiorniku wody, w wannie, a nawet w kałuży, jeżeli tylko otwory oddechowe będą przykryte wodą, a ofiara nie jest zdolna do zmiany pozycji (padaczka, urazy czaszkowo-mózgowa, zatrucie alkoholem lub inną substacją). Znacznego stopnia upojenie alkoholowe sprzyja utonięciu nawet dobrze umiejącej pływać osoby w czasie zwykłe) kąpieli.