medsadowa1

10.5.2. Układy antygenów zlokalizowanych w krwinkach czerwonych - ¹ 10.5.2 1. Układ A BO

Grupy krwi układu ABO zostały odkryte jako pierwsze (w 1900 r.) i z tego powodu określa się je mianem „klasycznych grup krwi". Należą do nich 4 grupy oznaczane jako: A, B, AB i 0 (zero). Cechują się obecnością lub brakiem określonych antygenów (nazywanych w tym przypadku izoaglutynogenami), znajdujących się na powierzchni krwinek czerwonych oraz odpowiadających im izoaglutynin (alfa y ol-<JLi beta) w surowicy. W warunkach fizjologicznych dany osobnik ma w surowicy przeciwciała tylko dla tych cech, których nie wykazują własne krwinki, stąd krew grupy 0 (zero) cechuje się obecnością obu izoaglutynin (alfa i beta), natomiast krew grupy AB, wykazując obecność obu aglutynogenów A i B, nie zawiera w surowicy żadnych izoaglutynin. Surowicę zawierającą izoaglutyniny alfa określa się jako anty-A, pozostałe jako anty-B lub anty-A i B. Antygeny grupowej^AiBjmożna wykryć jiożf^^t^godąiowycłjf płodów ludzkich, izoaglutyniny tworzą się dopiero w ciągu pierwszychJj miesięcy życia dziecka^"

W obrębie antygenu grupowego A wyróżnia się wiele odmian, z których praktyczne znaczenie w badaniach sądowo-medycznych mają podgrupy A, i A₂ (rzadziej A,). Obie te podgrupy można odróżnić od siebie, stosując odpowiednie surowce diagnostyczne lub wyciągi roślinne o właściwościach aglutynacyjnych. Tak np. wyciąg z Dolichos biflorus aglutynuje wyłącznie krwinki A,, a wyciąg z nasion Ulex europaeus lub z grzyba Laccaria laccata krwinki A₂ (te ostatnie wyciągi aglutynują również krwinki 0, a częściowo również pozostałe krwinki). Badanie podgrup można wykonać dopiero po całkowitym wykształceniu tych cech, co następuje z reguły już po sześciu miesiącach życia.

Określanie cech grupowych układu ABO odbywa się według zasad przyjętych w pracowniach serologicznych, przy czym oznacza się obecność lub brak zarówno izoaglutynogenów, jak i izoaglutynin. Tabela 10.1 wskazuje na częstość występowania poszczególnych grup krwi układu ABO w Polsce*.

Oznaczanie cech grupowych w układzie ABO polega z reguły na bezpośrednim stwierdzeniu fenotypu danej osoby, ćcTnie zawsze fest równoznaczne z genotypem

^ Ab>0

J t ^4^*^' Tabela 10.1

u

0*\

1 ^    łin i

W

1 ^r r Grupa krwi (obecność izoagluty nogenu)	Aglutyniny w surowicy	% (w zaokrągleniu)
A,	anty-B	34
^2	anty-B	6
B	anty-A	19
A,B	brak	7
A2B	brak	2
0 (brak A i B)	anty-A i anty-B	32

Wszystkie dane dotyczące częstości występowania cech grupowych różnych układów grupowych krwi pochodzą z obliczeń przeprowadzonych w Zakładzie Medycyny Sądowni

AM w r.dańłku.

m

'i

(pntr/ wytoj). Wynika to z lak! u, tortu liy A 1 M • im linklki dominulftcymi nad < cm hi Ojiatoinicist względem siebie* nlti wykn/u)^domlrirtt j|) z koitd antygen^ dontlmih v>^, Porównanie fenotypów I genotypów w układzie ABO przedstawia tabeli

Znając już ogólne zasady dziedziczenia cech grupowych, można na podstawi* powyższych ustaleń, dysponując wynikami oznaczeń grup krwi w układzie A MC wysnuć wnioski o ewentualnym wyłączeniu ojcostwa mężczyzny niesłusznie o »l« posądzonego. Wiadomo np., że rodzice o fenotypie A,, A₂ lub B mogą mieć dzie< k<

0    grupie 0, gdyż oboje mogą być heterozygotami o genotypie A,0, A₂() lub IM

1    przekazać dziecku cechę recesywną 0. Wówczas urodzone dziecko może miot genotyp 00 równy fenotypowi 0.

Tabela 10.2

Porównanie fenotypów i genotypów w układzie ABO

Fenotyp	Genotyp
Aj -i JrS A,B A2B 0	A, A, lub A,A2 lub A,0 A2A2 lub A20 BB lub BO A,B Af) * ' ' a2b 00 "

Tabela 10.3

Dziedziczenie cech układu grupowego ABO

Jedno z rodziców	Drugie z rodziców	Dzieci (wszystkie możliwości)
		Aj	a2	B	A,B	A,B	0
0	0						0
A,	0	a,	^2				0
a2	0		a2				0
B	0			B			1)
A,B	0	Aj		B
a2b	0		a2	B
Aj	A,	a,	a2				0
a2	A,	A,	■^2				0
B		A,	a2	B	A,B	A ,11	(1
A,B	al	A,			A,B	AjB
A2B	Aj	A,	a2	B	A,B	A,B
a2	A,		a2				0
B	A,		^2	B		Ajll	0
A,B	A,	Aj		B		A,II
A2B	A~		^2	B		A,II
B	B			B			0
A,B	B	A,		B	A,B
A2B	B		a2	B		A,H
A,B	A,B	A,		B	A,B
A,ll	A,B	A,		B	A, II	A,II
A,n	A,B		A,	B		A,fl