Taki wybór, choć doraźny. jast UW zabiegiem |mU1 bowiem chcemy wyodrątok I idrflalo«Bd mc*w, MiiH dysponować dużą ilością „sakralności”, ten. faktów świętych. IR Ania | rodność tych „faktów Mątydi" najpierw wąrł. • następu* uhi»J możłiwia wszelkie badania Chodzi tu bowiem o ryty, mity, paMl 1 boskie, przedmioty święte | powszechnie czczone, symbole, hMHi* i logie, twierdzenia teologiczne, o ludzi poświęconych, z«icn|k^ rośliny, miejsca święte itd. Każda kategoria posiada własną bogatą f morfologię, wybujałą i zagmatwaną- A zatem znajdujemy się w obi- i csu olbrzymiej i niejednolitej dokumentacji: należy bowiem M pod uwagę zarówno melanezyjski mit kosmogockrzny tub brtmttdlri ryt ofiarny, jak i mistyczny tekst św. Teresy tub Nicirena, ssrówusi totem australijski, pierwotny ryt wtajemniezema, jak i symbolizm świątyni Borobudur, szaty obrzędowe i taniec syberyjskiej* HaSBS' na, kamienie święte, które występują niemal wszędzie* ryty ignną mity I obrzędy ku czci wielkiej bogini, ingres króla w społeczeństwach archaicznych, przesądy związane z drogocennymi kamienie* mi itd. Każdy dokument można uważać za hierofanlę o tyle, o flp wyraża on pewną odmianę sacrum i jakiś odcinek jego historii, ta. jakieś jedno przeżycie sacrum spośród niezliczonych Jego wariuślH Każdy dokument jest dla nas podwójnie cenny, gdyż 1° jako hża* tania ujawnia nam pewną odmianę sacrum; 1* jako odcinek historii ujawnia nam określaną postawę człowieka wobec atcnmJWdnr^ na przykład wady jęki tekst odnoszący się do zmarłego: „roaj bt ziemi, matce twej! Niechaj wybawi cię od nicości!" (Ajgipeda, X, lt, 10). Tekst ten ujewnie nam strukturę sakralności tellurycznaj te ziemia występuje jako matka, Tellus Ma ter — a jednocześnie pewien moment w historii reUgfi indyjskiej, a mianowicie moment, w którym Tellus Ma ter nabrała określonej wartości — przynajmniej dla pewnej grupy ludzi — jako opiekunka broniąca przed nmidi co zresztą zostało później zarzucona w wyniku reformy, jaką pociągnęły za sobą Upaniszady i nauczanie Buddy.
Wracając do punktu wyjścia powiemy, że każda kategoria doku* mentów (mity, obrzędy, bóstwa, przesądy itd). ma dla nas jaka kową wartość, jeśli chcemy zrozumieć zjawiska religijne. Te areną* mimie dokonuje się nieustannie w remach historii. Sam fakt. as mamy do czynienia z hierafanią, stawia uaa w obliczu dok umartw historycznego.! Sacrum objawia się sawam w pewnej sytuacji hisio*
8