Nartowska Różnice indywidualne0071

Na ogół jednak większość sześciolatków już po kilku demonstracjach i ćwiczeniach orientuję się w sposobach postępowania i stopniowo nabiera takiej wprawy, że, radzi sobie z analizą nawet trudnych układów dźwiękowych.

U dzieci z zakłóceniami percepcji słuchowej zaobserwowano następujące stopnie nasilenia trudności.

1.    Dziecko zachowuje się tak, jakby w ogóle nie rozumiało o co chodzi, albo milczy bezradnie i nie czyni prób przeprowadzenia analizy słowa, albo powtarza całe słowo lub wybrzmiewa zupełnie przypadkowe głoski.

2.    Dziecko wykazuje, że rozumie, jakie zadanie przed nim stoi, próbuje je rozwiązać, czasem z częściowym powodzeniem. Przyswaja umiejętność najprostszą, tzn. rozpoznawanie głoski na,początku słowa, ale trudności długo utrzymują się, nawet powtórzenie za nauczycielką lub kolegą ciągu głosek jest niepełne lub błędne. Każde nowe słowo o tym samym stopniu trudności, co: już analizowane i zapamiętane przez dziecko, od początku stwarza te same kłopoty i wymaga wielokrotnych ćwiczeń dla utrwalenia nowej struktury dźwiękowej — brak transferu zdobytej umiejętności na czynność analizowania nowego słowa.

3.    Dziecko chwyta zasadę postępowania, niektóre słowa analizuje szybko i bez większych trudności, natomiast w niektórych słowach robi . liczne błędy: plącze podobne dźwięki (b—p, k—g, w— ra—n, d—i), przy głoskowaniu słowa gubi nie¹-które głoski, zamienia, czasem dodaje zbędne głoski lub zmienia ich kolejność.

Wymienione typy błędów mogą zdarzać się również innym dzieciom,, lecz u omawianych są one bardziej uporczywe, trudne do przezwyciężenia, a także „wyskakują” nagle; gdy jesteśmy przekonani; że dziecko całkowicie opanowało analizę danego słowa. Każda dłuższa przerwa w tego typu zdjęciach f powoduje u tych dzieci regres osiągnięć. ' '

Wymienione stopnie nasilenia trudności przechodzi niemal każde dziecko z zakłóceniami funkcji słuchowych. Tylko czas trwania każdego etapu jest iróżny i-staje się" świadectwem głębokości zaburzenia. W krańcowych wypadkach stale u-trżymuje - się kia poziomie pierwszego stopnia, co jest '-"Wśkażówkąj że dość szybko należy posłużyć się znakiem graficznym, który dla tego dziecka stanie''się pomocny, o ile prezentuje ono dobry poziórń 'funkcji wzrokowych (przy prawidłowym rożWóju intelektualnym).' ■

Jeżeli-•'Opisywane dzieci' opanują analizę dźwiękową-Słów (beż pomocy znaku graficznego), nie jest tó^: jednoznaczne z tym, że już ’ nię po jawią [się trudności w odczytywaniu wyrazów. Mogą poją wić YŚię ‘trudności w przyporządkowaniu- dźwięku właściwej'' literze -oraz ,w scalaniu odczytywanych wyrazowi Obserwujemy nieraż, że dziecko nawet' dość Szybko i sprawnie literuje ^: (nie ma trudności z rozpoznawaniem liter), lecz nie prowadzi -td ^;do odczytania- całego wyrazu. Literowanie jest bardzo niebezpiecznym” spósobefń czytania; -gdyż utrwalone tworzy nawyk bardzo trudny do przezwyciężenia. Zwracamy na to uwagę dlatego, że często rodzice mimo woli skłaniają ■ dziecko do literowania w przypadku, gdy ma ohó^: trudności z odczytaniem słowa. Zakłócenia procesów analizy i syntezy słuchowej mają negatywny wpływ na dalszą naukę i doskonalenie, czytania, a szczególnie na czynność pi-sania" ze- słuchu. ^v

Dlatśgo działania profilaktyczne i terapeutyczne ic okresie przedszkolnym powinny mieć na celu

149