Obraz
3 (162)

yrziestu lat, pojawiały się >rżenie tkwią w ruchach e .umości krajów latynoskich dziedzin społecznej " Zwolenia, aż po ruchy . z: e j ako nowe zjawiska

tycznej i społecznej ludno-i reokolonizacji, wyzysku z r a:; enie osób i instytucji ; n centrom decyzyjnym D z wartościowano tych, zez:Lii społecznej. Także kz zwane przez tradycyjną z:znorodnym wpływom, zze kulturze, czy grupie ka wyzwolenia w swych i g- w prawach z ludźmi : : ywatelskich, w prawie

z : srulatem adresowanym z:-:: zwrócenia uwagi na z ez: zika wyzwolenia była : z: a -połeczną i kultural--.r ::r.v aniżeli pedagogice:: p ostulatów pedago-Łzzycn odnoszących się do 5 azrego źródła, a mianowana refleksji jak i prak-e erzłeczne i polityczne ; z. p ostulatów czyniąc je I w arkach i publikacjach, mych czasach transfor-:: zzka urabiania, pedago-zzez dziesięciolecia ostrej przez wielu badaczy za z : r określenie A. Miller : zxka w praktyce łatwo ‘ - ' . do oczekiwań z z; - :zyniają się do rewali-

talizacji takiego sposobu myślenia o wychowaniu i roli nauczycieli w tym procesie. Dopominają się oni często sami o „receptury” postępowania pedagogicznego, o konkretne sposoby stymulowania osobowości dziecka. Zewnętrzne sterowanie, ingerencja pedagogiczna w rozwój osobowości wypływająca z wewnętrznego przeświadczenia pedagoga o jego nieomylności w sprawach wychowawczych, traktowanie innych partnerów procesów edukacyjnych jakc gorszych, mniej wiedzących, czy nadwrażliwych w postępowaniu z dziećmi to właśnie cechy pedagogiki urabiania osobowości. Trudności wychowaweze z dziećmi trapiące nauczycieli i rodziców wzmacniają jeszcze bardziej oczekiwania tych osób kierowane w stronę nauki z nadzieją, że ta dostarczy pewnych środków pedagogicznego postępowania. Poszukuje się skutecznych metod oddziaływań edukacyjnych, metod kształtowania osobowości, stymulowania rozwoju według własnego uznania wychowawcy.

Wychowanie urabiające, edukacja szkolna oparta o przygotowany, przez jakąś instancję nadrzędną, jakieś centrum decyzyjne, program nauczania i wychowania, przewidywana przez nauczyciela kontrola jego poczynań pedagogicznych oparta na wskaźnikach ilościowych, ocenach, stopniu zgodności wiedzy uczniów z założeniami programowymi blokują także jego pomysłowość, inicjatywę w rozwijaniu nowych form i metod kształcenia oraz zdejmują z niego poczucie odpowiedzialności za samorozwój zawodowy.

Wychowanie urabiające jest przydatne tylko dla organizatorów procesu edukacyjnego, gdyż stanowi element autokratycznych rządów w państwie, w instytucji pedagogicznej czy w rodzinie. Jakieś centrum wydaje polecenia i kontroluje stopień ich wykonania dysponując przy tym znacznym repertuarem środków nacisku psychicznego i fizycznego. Kary przew^rażąją nad nagrodami. Wykonawcy (zarówno nauczyciele jak i uczniowie) przyjmują orientację behawioralną to znaczy taką, że w swoich działaniach starają się unikać kar. a pozyskiwać uznanie i nagrody. Natomiast wychowanie urabiające nie jest przydatne dla wykonawców określonej polityki edukacyjnej państwa czy stylu funkcjonowania instytucji wychowawczej, ani tym bardziej dla wychowanków podlegających takim zewnętrznym, autokratycznym oddziaływaniom.

Z kolei wychowanie wyzwalające skierowane jest na zapewnienie dzieciom znacznego marginesu swobody w ich działalności szkolnej. Nauczyciele i rodzice stwarzają warunki dla spełniania się ich pomysłów. Nie kierują niejako z zewnątrz rozwojem wychowanka, ale starają się ochronić dziecko przed niebezpieczeństwem. Usuwają wszelkie bariery, ograniczenia jego pasji poznawczej. Oferują dzieciom różnorodne formy aktywności, wyzwalają jego inicjatywność i nagradzają za pomysłowość podejmowanych działań. W stymulowaniu aktywmości przeważają nagrody. Nauczyciele i rodzice zachęcają dzieci do nowych działań, do twórczych poszukiwań, do poznawania otaczającego je świata.

25