ludzkiej. A w najstarszych śladach tej cywilizacji, np. w Egipcie 3000 lat p .n.c.. pojawiają się pierwsze konkretne o tym informacje, które chyba dość długo krążyły między kapłanami i świątyniami, nim zostały opublikowane w napisach świątynnych czy grobowych.
Z nich dowiadujemy sic. /c len był najpierw lekiem, jako siemię, a znacznie później materiałem tekstylnym. Tysiąc lat później rycynus, kolendra między XII i VI wiekiem, indygo. mięta, konopie, oliwki — wszystko najpierw jako leki — wchodzą w skład cy wilizacji ludzkiej.
Równie intc sni cym wowęj epoce dla złdarza krajem wydaje <ię legendarny Punt (może południowa Arabia, może Somali?), skąd płyną na statkach całe drzewka, przesadzane później na egipską ziemię. Papyrus. znaleziony przez Ebersa w 1872 roku. pochodzący z 1550 roku p.n.c., mający 20 metrów 23 centymetry długości, wymienia nazwy 190 roślin stosowanych leczniczo przez kapłanów egipskich, a niektórych roślin nawet obecnie nic potrafimy ulokować w medycynie.
Po własnej, niezależnej od Egiptu drodze postępuje medycyna babilońska, którajuż.wcpocc Ifammurabicgo dysponuje 18. a tysiąc lat później 64 roślinami, do czego zresztą dodaje magię, astrologię itp. Ale Asyryjczycy wnoszą do ziołolecznictwa wskazówkę, która przetrwała do dziś i w opracowaniu niniejszym podkreślamy ją przy bardzo wielu różnych okazjach: zioła suszyć w cieniu! To bowiem hamuje utlenianie różnych związków, które w świetle są katalizowane przez naturalne kanaliki roślin. Poza tym ważne jest zjawisko fotosyntezy, które chemia fizyczna dopiero obecnie tłumaczy
Niewiele do zielarstwa w nosi Palestyna hebrajska, a jej wróg i rywal. Fenicja, zasłynie tylko z najstarszego... kłamstwa, jakoby pieprz, cynamon, goździki itp to były korzenie różnych roślin w dżunglach przez dzikie zwierzęta pilnowanych. Zęby nikomu nic zachciało się ich szukać... Kłamstwo to przetrwało do dziś w wielu jeżykach Europy, bo zapach ..korzenny" względnie smak ..korzenny" oznacza smak i zapach przypraw trawiennych, z których żadna nic była korzeniem.
W Indiach, kraju bez wątpienia najhojniej przez naturę uposażonym w zioła, przywiązuję się wiele wagi do tych spraw, skoro opis potopu w księgach Wedy mówi. że ludzie, którzy schronili się do arki. zabrali ze sobą również zioła lecznicze. W księgach yogów. jak np. Yogi Rama Czaraka -- Hatha Yoga. znajdujemy wykłady medycyny naturałistyczncj. które jeszcze dziś nic straciły wartości praktycznej: oddychanie, kąpiele, żywienie — potraktowane jako sposoby utrzymania lub odzyskania zdrowia, jeśli by je tylko uwolnić z przepisów rcligijno-tcurgkznych, często zaciemniających zagadnienie, mogłyby wejść jako część składowa nowoczesnych wykładów akademickich.
Równic oryginalna wskazówka, pozostawiona przez medycynę indyjską, to ta. że zioła powinny być zbierane, suszone, no i oczywiście stosowane tylko pod nadzorem lekarza. Przecież ogromna większość tych ziół z tamtego klimatu to sn bardzo mocne zioła alkaloidowc. niekiedy na pograniczu /. trującymi.
Medycyna tybetańska Iw międzywojennej Polsce niesłychanie przereklamo-
m im imwmi
22