Obraz
4 (50)

zakresu języka i w ielu nauk pokrewnych: socjologii, psychologii itp.)

niekompetencja językowa nadawcy dyskwalifikuje merytoryczną wartość przekazu i samego nadawcę odpowiedzialność za słowo obowiązuje w każdym rodzaju komunikacji językowej, ale w działaniach edukacyjnych musi być ona niepodważalną zasadą.

5. Osobowościowe i sytuacyjne wyznaczniki komunikacji

Pojęcia predyspozycji (pcrsonal disposition) lub cccii osobowościowych zajmują centralną pozycję w komunikacji społecznej. W praktycznych badaniach i teorii osobowości samo pojęcie osobowości odnosi się zazwyczaj do zbioru wzajemnie powiązanych predyspozycji behawioralnych (np. Wiggins 1979) bądź struktury schematów osobowościowych przeciętnego człowieka (Schneider 1973). Choć nie ma powszechnie uzgodnionej definicji mówiącej, jakie dokładnie zagadnienia wchodzą w skład psychologii osobowości, to jednak tnoż.na uznać, że następujące pytania dotyczą podstawowych obszarów zainteresowań komunikacji społecznej osobowością:

-Jakie są najważniejsze cechy, które różnią poszczególne osoby w działaniach, motywacjach i poznaniu? To pytanie zakłada, że główne różnice międzyosobniczc {ich stabilność lub zmienność) powodują określone reakcje między nami i ich konsekwencje w komunikacji.

-Jakie są główne, trwałe cechy wspólne ludziom w działaniach komunikacyjnych?

W iększość teorii osobowości koncentruje się na opisie natury ludzkiej, czyli wyróżnianiu podstawowych tendencji (core ten-dencies) lub podstawowych cech charakterystycznych (core cha-racteristics) naszego gatunku. Z takich teorii można wyprowadzić wymiary różnic między osobnikami. Zmienność może się przejawiać na przykład w różnicach szybkości przechodzenia przez uniwersalne stadia rozwojowe lub w różnicach co do osiągniętego poziomu. Te indywidualne różnice mająjcdnak charakter drugorzędny w stosunku do atrybutów wspólnych. W teoriach osobowości cechy typowe dla gatunku górują zazwyczaj znaczeniem nad różnicami międzyosobniezymi. Tymczasem większość