obraz
6 (152)

ODŁĄCZENIE OD MATKI

Odłączenie nowicjuszy od matek odbywa się w sposób bardziej lub mniej dramatyczny^ w zależności od plemienia. Najmniej dramatyczny sposób spotykamy u Kurnai, gdzie ceremonia inicjacyjna jest zresztą dość prosta. Matki siadają za nowiejuszamhja posuwający się gęsiego mężczyźni rozdzielają ich. Instruktorzy kilkakrotnie unoszą nowicjuszy w powietrze, ci zaś 'wyciągają swe ramiona możliwie jak najwyżej ku Niebu. Znaczenie tego gestu jest jasne: poświęca się neofitów niebiańskiemu Bogu. Następnie zostają zaprowadzeni do świętej zagrody: leżą tam na plecach z rękami na piersiach cali osłonięci nakryciami. Niczego już nie widzą ani nie słyszą. Pod wpływem monotonnej pieśni zasypiają, a później kobiety odchodzą. „Gdyby jakaś kobieta - mówił wódz Kurnai Howittowi - zobaczyła te rzeczy lub usłyszała to, co mówimy chłopcom, zabiłbym ją”¹.

U Yuin - tak jak i u innych plemion australijskich - każdy nowicjusz podlega władzy dwóch strażników. Przez cały czas inicjacji strażnicy ci przygotowują mu jedzenie, przynoszą wodę i pouczają, objawiając mu mity i legendy tradycyjne oraz moce znachorów, i uświadamiają mu jego obowiązki wobec plemienia. Pewnego wieczoru rozpala się wielkie ognisko, a strażnicy przynoszą nowicjuszy na swych ramionach. Każe się im patrzeć w ogień i me ruszać bez względu na to, co się stanie. W pewnej odległości za nimi zajmują miejsce ich matki, całkowicie zakryte gałęźmi. Przez dziesięć do dwunastu minut chłopcy „smażeni” są na ogniu¹². Gdy wódz--znachor uzna, że ta pierwsza próba inicjacyjna trwała wystarczająco długo, to znaczy, że nowicjusze są dostatecznie „usmażeni”, za szeregiem kobiet rozlega się dźwięk warkotki. Na ten sygnał strażnicy zapędzają chłopców do świętej zagrody, gdzie każą się im położyć twarzą do ziemi i przykrywają skórami oposów i innymi nakryciami. Wkrótce potem kobietom pozwala się wstać; oddalają się one na kilka mil, aby urządzić nowy obóz. Pierwsza ceremonia inicjacyjna, zawierająca odłączenie od kobiet i próbę ognia, dobiegła kresu. Od tego wieczoru nowicjusze uczestniczą wyłącznie w egzystencji mężczyzn¹³.

1

   Howitt, op. cit., s. 626.

¹²    Howitt, op. cit, s. 526. Także u Wotjobaiuk nowicjusz „smażony” jest przed ogniem; por. Howitt, op. cit., s. 615rOgieji odgrywa istotną rolę w ceremoniach inicjacyjnych innych plemion australijskich; por. B. Spencer i F. J. Gillen, The Northern Tribes of Central Australia (London 1904), s. 389 nn.; id., The Arunta, I, s. 295 nn.; W. L. Warner, A Black Cimlisation (New York 1937), s. 325; F. Speiser, Uber Initiationen in Australien und Neuguinen (Verhandlungen der Natur forschenden Gesellschaft in Basel, 1929, s. 56-258), s. 216-218; Geza Roheim, The Eternal Ones of the Dream (New York 1945), s. 113 nn. „Rytualne pieczenie” poświadczone jest również w niektórych inicjacjach znachorów; por. A. P. Elkin, Aboriginal Men of High Degree, s. 91 (u Kattang), s. 129 (u Maitakudi).

¹³    Howitt, op. cit., s. 525 nn. Wedle wyrażenia pewnego informatora z Cape York, nowicjusze są i,porywanijnatce; Donald F. Thomson, The Hero-Cult, Imtiation and Totemism on Cape York („The Journal of the Royal Anthropological Institute”, LXIII, 1933, s. 453-537), s. 474.