Obraz1 (11)

topercepcja, kontekst sytuacyjny aktów percepcyjnych oraz procesy przetwarzania informacji) z nurtem psychologii neobeha-wioryzmu społecznego. W nurcie tym analizowane są takie procesy, jak wymiana dóbr i wartości, negocjacje, kształtowanie się postaw, konsekwencje przynależności społecznej i mechanizmy marketingowe. Pozwala to na postawienie w nowy sposób szeregu fundamentalnych problemów komunikacyjnych, takich jak:

-    różnice w komunikowaniu w warunkach badania laboratoryjnego i w warunkach kontaktów przebiegających spontanicznie

-    dynamika formy i treści w komunikowaniu w zależności od intensywności kontaktu

-    dynamika formy i treści w komunikowaniu w zależności od intensywności kontaktu

-wpływ społeczny, kontrola interpersonalna a komunikowanie

-    różnice indywidualne w recepcji i emisji przekazów

-    utrata zaufania do „wiedzy czystej”, a uwzględnienie roli systemów ideologicznych i kulturowych w stawianiu problemów naukowych i sposobach ich rozwiązywania

-    problemy związane z klasyfikacją funkcji i rodzajów aktów komunikacyjnych

-    poznawczy status wypowiedzi językowych: „znaczenie znaczenia”

-    planowanie i przebieg konwersacji.

Według Encyklopedii pedagogicznej „komunikacja interpersonalna to proces wymiany wiadomości między dwiema osobami. Jest to jedna z form porozumiewania się ludzi”. Komunikowanie interpersonalne dotyczy ludzi, a zatem jego zrozumienie wiąże się ze zrozumieniem występujących między nimi związków. Polega na dzieleniu się znaczeniami, co wskazuje, że jeśli ludzie mają się porozumiewać ze sobą, to muszą zgodzić się co definicji terminów, którymi się posługują. Jest symboliczne -gesty, dźwięki, litery, liczby i słowa mogąjedynie przedstawiać pojęcia, które mają pokazywać lub stanowić ich przybliżenie.

Zdaniem Millera w komunikacji interpersonalnej źródłem jest osoba, która wytwarza przekaz - nadawca, emisorem (biologiczny system lub sztuczne urządzenie, które przetwarza informację w jakąś formę energii możliwą do przesłania) jest aparat mowy, funkcję kanału (środek, dzięki któremu pokonuje się dystans czasowy i przestrzenny między nadawcą i odbiorcą) pełni powietrze, celem zaś jest odbiorca, do którego przekaz był „wysłany”.

Wg Encyklopedii pedagogicznej w toku komunikacji interpersonalnej wiadomości przekazywane są przy pomocy sygnałów. Sygnałem jest każde zachowanie, które zostało spostrzeżone przez drugą osobę, lntencjonalność przekazywania wiadomości nie jest więc warunkiem niezbędnym zachodzenia komunikacji - proces ten ma miejsce także wtedy, gdy sygnały przekazywane są przez człowieka nieświadomie lub nawet wbrew jego woli, np. gdy sygnałami są zachowania ekspresyjne, z których wystąpienia człowiek nie zdaje sobie sprawy (zmiana koloru skóry, specyficzny wyraz twarzy itp.) lub których nie udaje mu się opanować (płacz, podniesienie głosu itp.). Rozróżniane są dwie zasadnicze kategorie sygnałów: werbalne (tj. słowa) oraz niewerbalne (tj. ton i natężenie głosu, mimika, gesty, postawa ciała, sposoby używania przedmiotów itp.).

Zespół sygnałów wyrażających określoną wiadomość nazywany jest komunikatem. W komunikacji interpersonalnej znaczna większość komunikatów zawiera zarówno sygnały werbalne, jak i niewerbalne. Przekazywanie wiadomości jest bardziej skuteczne, jeżeli sygnały werbalne i niewerbalne współtworzące określony komunikat są wzajemnie zgodne lub uzupełniają się treściowo. Komunikowanie interpersonalne ma więc na celu podejmowanie w określonym kontekście wymiany werbalnych, wokalnych i niewerbalnych sygnałów dla osiągnięcia lepszego poziomu współdziałania. Osoby nieznające kodu używanego przez innych rozmówców mogą uczestniczyć w wymianie komunikacyjnej jedynie w tym zakresie, w jakim inni używają symboli powszechnie znanych. Celem jest więc poprawa współdzia-

235