obraz9 (111)

^: kryształ kwarcowy,] który otrzymali, jak mówią, od.Maamba i dzięki któremu ci, co zjedzą kawałek, mogą latać do Nieba⁵¹.

1 Wchodzenie do Nieba po drzewie. latanię dzięki kryształowi kwarcu

-    oto motywy specyficznie szamańskie, dość częste w Australii, ale poświadczone również gdzie indziej³². Motywy te przeanalizujemy bliżej przy okazji inicjacji szamańskich. Na razie stwierdźmy, że symbolizm wstępowania, ujawniający się w obrzędach podrzucania nowicjuszy i wspinania się na drzewa, rządzi niektórymi australijskimi ceremoniami dojrzałościowymi. Wydają się stąd wypływać dwa wnioski: 1° niebiańskie.. Istoty, najwyższe musiały odgrywać w przeszłości dosyć ważną rólę w tych ceremoniach, gdyż|obrzędy wstępowania mają. charakter archaiczny, i dzisiaj, jak to właśnie widzieliśmy, ich pierwotne znaczenie jest zamazane, a nawet zupełnie zapomniane; 2° znachorzy-otrzymują swe moce magiczne od Istot niebiańskich,, przedstawiają je często w ceremoniach, i to oni wyjawiają nowicjuszom tradycje dotyczące Istot boskich, które teraz odeszły do Nieba.jlnnymi słowy, wydaje się, iż symbole wstępowania pojawiające się w obrzędach dojrzałościowych wskazują na istnienie w dawnych czasach ściślejszych

. relacji między Bogami niebiańskimi i ceremoniami inicjacyjnymi.,

INICJACJA I ZBIOROWA ODNOWA

Plemiona, z których obyczajów czerpaliśmy dotąd przykłady obrzędów dojrzałościowych, praktykują spośród zabiegów inicjacyjnych jedynie wyrywanie siekacza. Ale w dużej części Australii specyficznym obrzędem plemiennym jest [obrzezanie, po którym najczęściej następuje nowy zabieg

-    podcięcie moszny. JTakże inne okaleczenia inicjacyjne poświadczone są w Austrahiytatuaż, wyrywanie włosów, nacinanie skóry na plecach. Ponieważ obrzezanie i. podcięcie mają dosyć złożone znaczenia i implikują objawienie religijrychyyartości krwi i seksualności,; zajmiemy się mmi w następnym rozdziale. Przy tej okazji uzupełnimy analizę obrzędów dojrzałościowych, przedstawiając przykłady zaczerpnięte z innych prymitywnych religii i uwypuklając symbolizm mistycznego odrodzenia. Umyślnie

-    aby nie komplikować zbytnio tego pierwszego wykładu - położyliśmy nacisk przede wszystkim najsymbolikę śmierci. Istotne było podkreślenie,

⁵¹    Howitt, op. cit., s. 581—582. A. P. Elkin podaje następujące informacje o magicznym sznurze znachorów w południowo-wschodniej Australii: „Sznur ten daje możność dokonywania cudownych wyczynów; na przykład - niczym przewód elektryczny - pozwała znachorowi wydzielać ogień z brzucha. Jeszcze bardziej interesujące jest użycie sznura do poruszania się ku Niebu lub na wierzchołki drzew czy w przestrzeni. Na paradzie inicjacji, w pełni entuzjazmu ceremonialnego, mag kładzie się na plecach pod drzewem, pokazuje swój sznur i wspina się do gniazda położonego na wierzchołku drzewa; następnie przechodzi na inne drzewa, a o zachodzie słońca schodzi po pniu” (A. P. Elkin, Aboriginal Men of High Degree, s. 64). O „magicznym sznurze” por. moje studium: Remarąues sitr le „rope-trick” (Melan ges Paul Radin). O obrzędach i symbolizmach wstępowania zob. niżej, rozdz. IV i V.

⁵²    Zob. kilka przykładów w: M. Eliadc, Szamanizm i archaiczne techniki ekstazy, s. 134 nn., 144 nn.