Obraz (111)

Y CICHA SKĄD PRZYCHODZISZ?

I cisza stąd daleko jest szerszą w swej gamie Od gromu, który cały horyzont połamie [...] .⁷²

VIII

„Dziadów nie potrafię traktować - wyznał Przyboś - jak każdy inny utwór literacki [...]. W moich urzeczonych oczach Dziady drezdeńskie mają w sobie coś niesamowitego. Dostęp do wnętrza tego poematu, pełnego umierań i śmierci aż za grób sięgających, wymaga wielkiego trudu i odwagi. Nawiedzam więc tylko brzegi budzącego trwożne zdumienie obszaru. Zatrzymuję się na chwilę badawczo nad tym lub owym fragmentem, a ciągle nie opuszcza mnie świadomość nadzwyczajności tak niepojętej, że niemal monstrualnej. Nie jest to stan kontemplacji estetycznej [...]. Piękno trzeciej części jest za gwałtowne, wybłyskuje z ostrych kontrastów [...]. Obraz świata w jednej scenie rozjaśnia lub mroczy świat ukazany w scenie innej [...] całość poematu [...] rośnie w mojej czytelniczej wyobraźni w nadmierną, nieobjętą wizję jakiejś konwulsyjnej, wściekłej, tragicznej walki”⁷³.

Autorka niniejszej pracy pragnie powtórzyć w jej zakończeniu słowa Juliana Przybosia i podkreślić, że wyżej przedstawiony przegląd znaczeń nocy w Dziadach trzecich traktuje jako tylko skromne nawiedzenie brzegów „budzącego trwożne zdumienie obszaru”.

Epilog. Noc Fausta, noc Konrada.