Obraz 2 (45)

sumeryjskie pieczęcie cylindryczne przedstawiają scenę, w której wieża świątynna (il. 64a) nie jest wyższa od człowieka i boskich osobistości stojących przy niej. Takie proporcje zachowane są też w przypadku wizerunku kapłanki dekorującej model świątyni (il. 64b). Przyjmuje się, że budowle te narysowano w nienaturalnej skali po prostu dlatego, że na pieczęci nie było dość miejsca, ale odkrycie rzeczywistych modeli świątyń i kaplic, zrobionych z gliny i pomniejszonych w skali (il. 64c) odpowiadających biblijnym wzmiankom o tavnit - sugeruje, że być może także w jMezopotamii królom prezentowano rzeczywiste modele świątyń i kaplic, które mieli wybudować.

Termin tavni( pojawia się wcześniej w Biblii w kontekście budowy przenośnego przybytku dla Jahwe podczas cxodusu. Właśnie kiedy Mojżesz wstąpił na górę Synaj, aby spotkać się z Panem, i pozostawał tam przez czterdzieści dni i czterdzieści nocy, „rzekł Jahwe do Mojżesza” odnośnie do miszkati (termin tłumaczony zwykle jako „przybytek”, dosłownie jednak, jak już pisaliśmy, znaczy „mieszkanie”). Po wyliczeniu różnych materiałów potrzebnych do budowy rzeczy te miały być dobrowolnie dostarczone przez Izraelitów, a nie wymuszone jako podatek, jak to zrobił Gudea - Jahwe pokazał Mojżeszowi tarnit mieszkania i iavnił jego wyposażenia, mów-iąc:

„l wystawią mi świątynię, abym zamieszkał pośród nich.

Dokładnie według tavnif miszkun i tawtit wszystkich jego sprzętów, które ci pokażę; tak wykonacie” (Wyj. 25,8-9).

Następnie podane zostały szczegółowe wymiary architektoniczne i instrukcje dotyczące wykonania Arki Przymierza z dwoma cherubami, zasłonami, rytualnym stołem, jego naczyniami i świecznikiem. Instrukcje te zostały przerwane tylko dla napomnienia: „bacz, abyś uczynił to według tavnit, który ci ukazano na górze”. Po wtrąceniu tej uwagi dokładne dyrektywy architektoniczne były' udzielane dalej (co zajmuje dwa dodatkowe rozdziały w- Księdze Wyjścia). Jest zatem oczywiste, że Mojżeszowi pokazano modele - przypuszczalnie modele w skali - wszystkiego, co należało zrobić. Biblijne opisy architektonicznych instrukcji co do mieszkania na Synaju i świątyni w' Jerozolimie oraz różnych naczyń, rytualnych sprzętów i akcesoriów są tak szczegółowe, że współcześni uczeni i artyści nie mają żadnych trudności z ich wyobrażeniem (il. 65).

il 64

il 65

187