Obraz2 (10)

(fi "l" t, podczas gdy w 1986 r. wynosiła ponad 21 min t. Obecno uinU* resowanie metanolem wynika nie tylko z jogo etoaunkowo łatwej doetfpnoici 1 niskiej ceny. H ostatnich latach opracowano wiele nowocżernych technologii (smteriało- i energooszczgdnych) jago przerobu na waine chemikalia dla przemysłu organicznego; są one sukcesywnie wdraiane do praktyki przemysłowej stanowiąc alternatywę dla metod tradycyjnych. Przykładem moie być produkcja kwasu octowego, bezwodnika octowego i octanu winylu na basie metanolu w miejsce tradycyjnie stosowanego do tego celu, drogiego acetylenu. Dute znaczenie ma rOwniei fakt. Ze technologia otrzymywania metanolu oraz róZne syntezy na nim bazujące charakteryzują się znikomą uciążliwością dla otoczenia. Coraz powszechniejazy jest pogląd, ze w łatach osiemdziesiątych ukształtowała sig nowa, obszerna dziedzina technologii organicznej obejmująca przetwórstwo metanolu. Na rys. 110 i w tab. 71 zebrano informacje dotyczące kierunków przerobu i Struktury zuZycia metanolu.

Tabela 71

Struktura wykorzystania metanolu w wybranych krajach («)

1 Kierunek przerobu	USA 1983	Europa Zach. 1984	Japonia 1985
Formaldehyd	35	• 46	45'
Kwas octowy	12	6	9
Nalogenki metylu	' 8	7	• ' 5
Eter metylowo-tert-butylowy	'9	6	• ‘ 3 ' *
Tereftalan dimetylu	4	3	2
Metyloaminy	5	4	4
Metakrylan metylu	4	3	7
Rozpuszczalnik	8	4 *	6
Dodatek do benzyn Pozostałe chemikalia (estry me-	9	8	9
tyłowe, etery np. z glikolem etylenowym)	6	13 •	10

Jednym z przykładów nowoczeanego kierunku wykorzystanie metanolu jest zastosowanie go w przemyśle paliwowymi

-    w postaci nie zmienionej jako domieszki do paliw silnikowych,

-    jako substratu do produkcji eteru metylowo-tert-butylowego (MTBBJ, wysokooktanowej domieszki do paliw silnikowych,

-    jako półproduktu do wytwarzania wysokooktanowej benzyny.

Ten kierunek przerobu metanolu otwarta moZliwoSci produkcji paliw silnikowych na bezie surowców węglowych, których zasoby są znacznie wlgksze ni Z serowców węglowodorowych.

Chemikalia z metanolu

W przemyśla organicznym metanol w etanie nie zmienionym wykorzystuje sig jako rozpuszczalnik. Środowisko reakcyjno. Środowisko, dla procesu krystalizacji, czynnik azeotropujący i czynnik akatrakcyjny.

W syntesia organicznej największe ilości matanolu przeznacza się do produkcji formaldehydu (p. 4.14). Nowoczesnymi kierunkami przarobu metanolu są: Byhtoza kwasu octowego (p. 4.16), eynteze kwasu mrówkowego (p. 4.1) i syntezo bezwodnika octowego (p. 4.18). Bliakle wdroienie przemysłowego są katalityczne procesy produkcji alkoholu etylowego i aldehydu octowego w reakcji metanolu z gazem syntezowymi

CM, OH • CO * 2 H,    CH,CH,0H * H,0 /

CM,OH • CO • H, --- CH,CMO • H,0 •

Produktem reakcji metanolu z amoniakiem prowadzonej w temp, 350-400°C, pod ciśnieniem 1,5-3,0 MPa, w obecności katalizatora Al,O, os ad zon o go na krzemionce, jest mieszanina trzech metyloemlni CHjNH, monometyloamina temp. wrz. -6,3 C (CH,),NH dimetyloamina temp. wrz. *7,0°C (CH,),N    trimotyloaminaj temp. wrz. +2,8°C

Wymienione metyloaminy stanowią watne półprodukty do otrzymywania rozpuszczalników, insektycydów, herbicydów, farmaceutyków i detergentów. Najwięcej produkuje sig dimetyloaminy, którą przetwarza alg m. in. na ■₍N-dłmatyloacetamid i N,N-dlmotyloformamldi

(CH,),NH • HCOOCH,    * HCON(CM,), • CM,OM .

Z monometyloamlny wytwarza alg dlmetylomocznlk oraz M-melyloplrolidon. Światowa produkcja motyloamln wynosi obecni# ok. 0,5 min t/r.

Spośród licznych ostrów metylowych kwasów organicznych w dniej iloSci produkuje alg .teroftalan dimetylu, który joat produktem pośrednim przy wytwarzaniu, politeref ta la nu etylenu - ważnego włókna poliestrowego (p. 4.21). Drugim w tej grupie jest metakrylan metylu, który wykorzystuje alg do produkcji tworzyw sztucznych (p. «. 24). Znaczenie przemysłowo mają ponadto mrówczan metylu Ł octan metylu.

W reakcji matanolu z bezwodnikiem kwanu siarkowego lub oleum powstaje siarczan dimetylu i>

2 CM,OH ♦    2 S0,    *    (CH,0),S0,    •    M,S0„ .

Siarczan dimetylu jest oleiatą cieczą o temp. wrz. 188°C. Pod wpływem wody rozkłada sig. Jest substancją trującą i działającą persąco aa naskórek. Wykorzystywany Jeet jako Środek metylu jący (o-,    n-,

S-metylowanio).

W reakcji alkoholu metylowego Ł aniliny, prowadzonej w temp. 200°C, pod ciśnieniom 3 MPa, w obecności katalizatorów w postaci kwasów mineralnych, powstaje mieszanina N-matylo- i M,N-dimotyloanilinyi