Obrazw9

424

RojdzJil n

wy. który wygląda jak syrop, dodaje się do różnych produktów spożywczych, np. tzw. kosmicznych ciasteczek. Niekiedy nasącza się nim zwykłe papierosy lub skręty z marihuany. Wszystkie te środki wydzielają ostry, słodkawy zapach.

Pochodne konopii wywołują podwyższenie nastroju, wzmożoną emocjonalność, zaburzone poczucie czasu, gadatliwość, senność, zwiększoną wrażliwość na bodźce dźwiękowe, osłabiony refleks, skłonność do filozofowania, złudzenia wzrokowe (przy dużej dawce mogą wystąpić halucynacje). Dłuższe używanie powoduje apatię, utratę zainteresowań, zaburzenia pamięci i koncentracji uwagi, zaburzenia koordynacji ruchów, a nawet choroby psychiczne. Typowe są też przewlekłe zapalenia gardła, krtani i oskrzeli.

Objawy' używania to: rozszerzone źrenice, przekrwione oczy, suchość w ustach, kaszel, wzmożony apetyt oraz słodkawy zapach oddechu, włosów i ubrań.

Przedawkowanie zasadniczo nie występuje, ale mogą pojawić się zaburzenia pracy serca i układu oddechowego oraz zaburzenia psychiczne.

Objawy abstynencyjne są stosunkowo łagodne i głównie dotyczą sfery psychicznej (zaburzenia snu, nadpobudliwość, lęk). W sferze somatycznej występuje pocenie się i utrata łaknienia.

Jak wspomnieliśmy wcześniej pochodne konopii stają się często narkotykiem inicjującym branie innych środków. Groźne są i one same, gdyż dłużej używane wywołują tzw. zespół amotywacyjny, cechujący się bierną postawą, utratą zainteresowania szkołą, sportem, ulubionymi zajęciami oraz rezygnacją ze stawiania sobie jakichkolwiek celów (Dimoff, Carper 1993). Niekiedy mogą powodować wystąpienie poważnych zaburzeń psychicznych. Dlatego należy tłumaczyć młodzieży, że nie są to lekkie, „miękkie" narkotyki (takie nie istnieją).

Inhalatory

Inhalatory, inaczej środki wziewne, są to różne środki chemiczne, będące w codziennym użyciu, np. kleje, rozpuszczalniki, benzen, terpentyna, tri, zmywacze do paznokci, benzyna, lakiery, a także eter i chloroform. Zwykle nasącza się nimi szmaty lub umieszcza w torebce foliowej i wdycha. Są tanie i dostępne, więc używają ich najmłodsi, nawet w wieku 8.-12. lat.

Inhalatory działają tłumiąco na system nerwowy. Wywołują objawy podobne do upojenia alkoholowego — zaburzenia koordynacji ruchów, bełkotliwą mowę, ogólne podniecenie, agresję łub odrętwienie, a niekiedy (zależnie od środka i osoby) złudzenia i halucynacje. Inhalatory szybko powodująuszkodzenie komórek nerwowych, stąd dłuższe ich używanie prowadzi do upośledzenia pamięci i myślenia, zaburzeń mowy, zaburzeń emocjonalnych, agresji i autoagresji. Następują też uszkodzenia układu oddechowego, nerek, wątroby, niekiedy uszkodzenie wzroku, wiotczenie mięśni, bóle głowy.

Objawy używania to: kichanie, kaszel, krwawienia z nosa, zapalenie spojówek i przekrwione oczy, nudności i wymioty, senność oraz zapach chemikaliów i dziwne plamy na ubraniu.

Przedawkowanie charakteryzuje się głębokim snem, śpiączką i niewydolnością krążenia, która może doprowadzić do śmierci. Niekiedy śmierć może nastąpić przez uduszenie, przy założeniu torebki foliowej na twarz.

Objawy abstynencyjne to: rozdrażnienie, nudności, drżenia, które nie sąjednak zbyt intensywne. Największe niebezpieczeństwo, jakie stwarzają inhalatory, polega na szybkich i nieodwracalnych zmianach w mózgu.

Barbiturany

Nadmierne uzależnienie od leków określamy mianem lekomanii. Szczególnie groźne są leki uspokajające i nasenne z grupy barbituranów, które szybko powodują uzależnienie psychiczne i fizyczne.

Dorastający często zażywają barbiturany w sposób niekontrolowany, dla uspokojenia i poprawienia nastroju lub jako narkotyki. Leki te obniżają aktywność systemu nerwowego. Początkowo działająuspokajająco lub nasennie, jednak w miarę używania pojawia się zmienność nastroju, depresja, zaburzenia pamięci i mowy, agresja. Tolerancja na barbiturany szybko wzrasta, co prowadzi do zwiększania dawek.

Objawy używania to: odurzenie, oszołomienie, „nieobecność", niepewne ruchy i zamazana mowa. Przedawkowanie charakteryzuje się obniżoną temperaturą, płytkim oddechem, śpiączką, a nawet śmiercią.

Objawy abstynencyjne to: lęki, bezsenność, dreszcze, nudności, halucynacje i urojenia, zaburzenia krążenia. W ciężkich przypadkach może dojść do zapaści, a nawet śmierci, dlatego w leczeniu tego uzależnienia nie odstawia się nagle środka, ale stopniowo zmniejsza dawki.

Przedstawiliśmy problematykę uzależnień od substancji psychoaktywnych na zakończenie rozdziału poświęconego trudnościom w rozwoju emocjonalno-społecz-nym, bo trudności te mogą być jedną z przyczyn sięgania po środki uzależniające i jedną z konsekwencji ich używania.

Problemy i pytania

1.    Dlaczego trudności w rozwoju emocjonalno-społecznym mają złożoną etiologię?

2.    Jakie są przyczyny i objawy zaburzeń dynamiki procesów nerwowych?

3.    Przedstaw sytuację szkolną dzieci nadpobudliwych i zahamowanych psychoruchowo. Czy nauczyciele dostrzegają trudności tych dzieci i starają się im pomóc?

4.    Co to są nerwice? Omów postacie zaburzeń nerwicowych z uwzględnieniem ich nasilenia, czasu trwania i zakresu objawów.

5.    Przedstaw genezę zaburzeń nerwicowych. Zwróć szczególną uwagę na rolę szkoły w powstawaniu i pogłębianiu się tych zaburzeń.

6.    Scharakteryzuj podstawowe objawy zaburzeń nerwicowych i ich związek z wiekiem.

7.    Ukaż dynamikę zaburzeń nerwicowych, uwzględniając ich zmienność oraz wzajemne uwikłania przyczyn i objawów.

8.    Jak można przeciwdziałać wystąpieniu fobii szkolnej?

9.    Jakie są podstawowe trudności w rozwoju społecznym?

10.    Czym jest agresja?

11.    Jakie znasz rodzaje agresji? Ukaż wzajemne powiązania między nimi.