Obraz (1263)

Rozdział 1

INSTRUMENTY POLITYKI PIENIĘŻNEJ - ISTOTA I KLASYFIKACJE

Polityka pieniężna jest to działalność banku centralnego (którą prowadzi on w imieniu państwa) polegająca na wyborze i realizacji pieniężnych celów makroekonomicznych poprzez regulowanie podaży pieniądza i popytu na pieniądz, przy wykorzystaniu wybranych instrumentów¹. Polityka ta jest obecnie jedną z najważniejszych dziedzin polityki gospodarczej (makroekonomicznej) realizowanej przez państwo².

Instrumenty polityki pieniężnej są to narzędzia, dzięki którym bank centralny może osiągnąć postawione sobie cele pieniężne. Mogą mieć one różnorodny charakter, jednakże ich stosowanie ma prowadzić do oczekiwanych zmian w popycie na pieniądz lub w podaży pieniądza. Z uwagi na fakt, iż we współczesnych gospodarkach rynkowych bank centralny, wraz z bankami komercyjnymi, tworzy dwuszczeblowy system bankowy (zaopatrujący gospodarkę w pieniądz), stosowanie przez władzę monetarną instrumentów polityki pieniężnej nakierowane jest bezpośrednio na kształtowanie działalności banków komercyjnych³.

Dobór wykorzystywanych przez władzę monetarną instrumentów uzależniony jest od⁴:

celów strategicznych polityki pieniężnej,

sytuacji gospodarczej kraju, która determinuje kształt doraźnej polityki pieniężnej (polityki ekspansywnej bądź restrykcyjnej), stadium rozwoju rynku pieniężnego.

1

   Polityka pieniężna. Cele, strategie i instrumenty, red. W. Przybylska-Kapuścińska, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań 2002, s. 5.

2

   Polityka gospodarcza, red. B. Winiarski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2002, s. 422.

3

   Dodatkowo, zdolność banku centralnego do takiego wykorzystywania instrumentów (kreowania impulsów pieniężnych), aby mógł on osiągnąć założone cele, jest często uzależniona od pomocy innych podmiotów, w szczególności banków. Konkretnie wymagane jest założenie o jednakowym kierunku zachowania banków i podmiotów niebankowych na działania banku centralnego. Szerzej: D. Duwendag, K-H. Ketterer, W. Kósters, R. Pohl, D. B. Simmert, Teoria pieniądza i polityka pieniężna, Poltext, Warszawa 1995, s. 153 i nast.

4

   H. Gronkiewicz-Waltz, Bank centralny - od gospodarki planowej do rynkowej, Olympus, Warszawa 1994, s. 96.